Zούμε πρωτόγνωρους καιρούς και η καθημερινότητά μας έχει διαταραχθεί σαν να βρισκόμασταν σε πόλεμο.

Σίγουρα, κανείς δεν μπορεί να είναι ευχαριστημένος από τη νέα πραγματικότητα. Ολοι, όμως, καθημερινά κάνουμε βιντεοκλήσεις με συναδέλφους, συγγενείς και φίλους και δεν χάνουμε ευκαιρία να ενημερώσουμε τους λογαριασμούς μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τι θα συνέβαινε αν η πανδημία του κορωνοϊού δεν εξελισσόταν σήμερα, αλλά λίγα χρόνια νωρίτερα, ας πούμε το 2005, πριν από την «εποχή των έξυπνων κινητών»;

Η απάντηση είναι απλή: Η ζωή μας θα ήταν πολύ πιο δύσκολη, μοναχική και δυσάρεστη. Πολλά από τα ψηφιακά εργαλεία που χρησιμοποιούμε σήμερα, προκειμένου να επικοινωνήσουμε, να φάμε και να διατηρήσουμε την ψυχική μας ισορροπία, πριν από 15 χρόνια, είτε δεν υπήρχαν είτε είχαν πρόσβαση σε αυτά ελάχιστοι.

Το Facebook ήταν μόλις ενός έτους και παρέμενε «φαινόμενο» των αμερικανικών κολεγίων. Το Ιnstagram και το WhatsApp δεν υπήρχαν ούτε καν ως σκέψεις και κάθε αναφορά στα «μέσα κοινωνικής δικτύωσης» προκαλούσε απορημένα βλέμματα. Εκείνη τη χρονιά, το 2005, γεννήθηκε το YouTube και την επόμενη το Twitter, αλλά η Apple παρουσίασε το πρώτο της iPhone μόλις το 2007. Σήμερα, ακόμα και όταν βρισκόμαστε στο σπίτι, τα κινητά τηλέφωνα αποτελούν τη βασική μας θύρα στο Διαδίκτυο.

Πριν από 15 χρόνια, μόλις οκτώ εκατομμύρια σπιτικά διέθεταν ευρυζωνική σύνδεση, ενώ επτά εκατομμύρια χρησιμοποιούσαν τηλεφωνικές συνδέσεις Dial-Up. Οι ταχύτητες ήταν υποπολλαπλάσιες των σημερινών και το «κατέβασμα» αρχείων εξαιρετικά χρονοβόρο. Πολλές υπηρεσίες που σήμερα μας βοηθούν να λειτουργήσουμε, έκαναν τότε τα πρώτα τους βήματα.

Το Skype άρχισε τη λειτουργία του το 2003, αλλά για χρόνια παρέμενε μία υπηρεσία ιντερνετικών κλήσεων και τηλεδιασκέψεων που χρησιμοποιούσαν κατά κύριο λόγο επιχειρήσεις. Αν κάποιος επιθυμούσε να πραγματοποιήσει βιντεοκλήση χρειαζόταν ακριβό εξοπλισμό. Σήμερα μπορούμε να δούμε και να μιλήσουμε με τους φίλους μας χρησιμοποιώντας το Facetime, το WhatsApp και πληθώρα άλλων εφαρμογών.

Σήμερα, επίσης, εκατομμύρια σπιτικά διαθέτουν ευρυζωνικές συνδέσεις (ενδεικτικά το 96% στη Βρετανία), με υψηλές ταχύτητες που μας επιτρέπουν να εργαζόμαστε απρόσκοπτα από το σπίτι. Το φαινόμενο της τηλεργασίας, που πολλοί προέβλεπαν τα τελευταία είκοσι χρόνια, έχει γίνει πλέον μία πραγματικότητα, ακριβώς επειδή διαθέτουμε τα απαραίτητα τεχνολογικά εργαλεία για να επιτελέσουμε καλά τη δουλειά μας.

Προφανώς, τα περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί για να αναχαιτιστεί η διασπορά του κορωνοϊού, έχουν προκαλέσει τρομακτική ζημία στην οικονομία. Ωστόσο τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ χειρότερα. Ακόμα και το 2005, τα διαδικτυακά καταστήματα μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ λειτουργούσαν αλλά οι πωλήσεις τους δεν υπερέβαιναν το 3% του συνόλου. Σήμερα, αντιθέτως, περίπου το 20% των πωλήσεων πραγματοποιείται διαδικτυακά.

Οι ηλεκτρονικές παραγγελίες

Τις τελευταίες ημέρες διαπιστώσαμε πόσο σημαντική δυνατότητα είναι οι ηλεκτρονικές παραγγελίες και η παράδοση αγαθών κατ’ οίκον. Παλιότερα, και πριν από την ύπαρξη του υπολογιστικού νέφους, που επιτρέπει στις επιχειρήσεις να αυξήσουν τις ηλεκτρονικές πωλήσεις τους γρήγορα, τα ηλεκτρονικά καταστήματα θα είχαν τεράστια προβλήματα στην αντιμετώπιση της αυξημένης ζήτησης.

Αλλά τα δώρα της σύγχρονης τεχνολογίας απολαμβάνουν σήμερα και τα εκατομμύρια παιδιών που παραμένουν μακριά από τις σχολικές τάξεις. Το 2005, η ηλεκτρονική εκπαίδευση αφορούσε κυρίως συστήματα που στόχευαν στη βελτίωση των μαθημάτων στο εσωτερικό της σχολικής δομής και όχι την εξ αποστάσεως διδασκαλία. Αλλωστε, τα περισσότερα παιδιά δεν διέθεταν τα τεχνολογικά μέσα (ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ταμπλέτες) ή ευρυζωνική σύνδεση, ώστε να μπορέσουν να συνδεθούν με το σχολείο τους.

Αλλά ακόμα και η υγειονομική περίθαλψη έχει αλλάξει ριζικά. Το 2005 ήταν πρακτικά ανέφικτο να αποκτήσεις μία ηλεκτρονική συνταγή ή ηλεκτρονική πρόσβαση στις υγειονομικές δομές. Τα περισσότερα ιατρεία δεν ήταν διαδικτυωμένα, ενώ δεν υπήρχαν και οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες των εθνικών συστημάτων υγείας. Στην καλύτερη περίπτωση κάποιος, εκείνη την εποχή, θα έπρεπε να περιμένει ώρες στο τηλέφωνό του για να επικοινωνήσει με έναν ειδικό.

Ακόμα και η ψυχαγωγία ήταν διαφορετική, αφού οι τηλεοράσεις δεν συνδέονταν με το Ιντερνετ, γεγονός που σημαίνει ότι αν κάποιος επιθυμούσε να γυμναστεί, το καλύτερο που μπορούσε να κάνει ήταν να βάλει μία κασέτα της Τζέιν Φόντα στο βίντεο. Σήμερα οποιοσδήποτε θέλει, μπορεί άνετα να κάνει τη γυμναστική του επιλέγοντας ανάμεσα στα χιλιάδες βιντεάκια του YouTube. Ακόμα και οι εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης, σε επίπεδο γειτονιάς, ιδιαίτερα δημοφιλείς στις ΗΠΑ, όπως είναι το Nextdoor, αποδείχθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες εξαιρετικά πολύτιμες, επιτρέποντας στις τοπικές κοινότητες να οργανώσουν και να συντονίσουν τη βοήθεια προς τα πιο ευάλωτα μέλη τους, χωρίς αυτό να σημαίνει, φυσικά, ότι το συλλογικό πνεύμα πρέπει να βασίζεται αποκλειστικά στην τεχνολογία.

Σίγουρα, τα τελευταία χρόνια εκφράστηκαν ανησυχίες και αντιδράσεις για τα έξυπνα κινητά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κυρίως όσον αφορά τις δυσμενείς συνέπειες που έχουν στον τρόπο ζωής μας. Συχνά, μας υπενθυμίζουν ότι οι διαδικτυακοί μας «φίλοι» δεν είναι αληθινοί, ότι δεν υπάρχει υποκατάσταση της διαπροσωπικής επαφής και ότι η προσκόλληση σε μία οθόνη όλη την ημέρα είναι καταστροφική για την υγεία μας. Ισως, βγαίνοντας από την παρούσα υγειονομική κρίση, να αναθεωρήσουμε τις απόψεις μας και να επανεκτιμήσουμε τα τεχνολογικά εργαλεία, τα οποία όταν χρησιμοποιούνται με σωφροσύνη, μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμα ή ακόμα και να σώζουν ζωές.