Τον κώδωνα του κινδύνου για τις απατηλές έρευνες που παραπληροφορούν την κοινή γνώμη σε θέματα υγείας, και οι οποίες χρηματοδοτούνται από κερδοσκοπικές εταιρείες, κρούουν επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ. Σύμφωνα με έρευνά τους, τα πορίσματα της οποίας πρόσφατα δημοσιοποιήθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό British Medical Journal, μελέτες που χρηματοδοτούνται από τη βιομηχανία του τεχνητού μαυρίσματος (σολάριουμ) υποβαθμίζουν ασυγχώρητα τους κινδύνους και διογκώνουν τα όποια οφέλη από την έκθεση των πελατών στην επικίνδυνη υπεριώδη ακτινοβολία.

Οπως αναφέρουν οι ερευνητές, οι μελέτες που χρηματοδοτήθηκαν από τη βιομηχανία του τεχνητού μαυρίσματος κατέληγαν σε θετικά συμπεράσματα σε ποσοστό 78%. Το αντίστοιχο ποσοστό ανάμεσα στις ανεξάρτητες μελέτες ήταν μόλις 4%. «Η συσχέτιση είναι εντυπωσιακή. Χρειαζόμαστε επιστημονικά δεδομένα που δεν θα επηρεάζονται από οικονομικά συμφέροντα. Με ανησυχεί το γεγονός ότι η χρηματοδότηση των ερευνών επηρεάζει τα πορίσματά τους», δηλώνει η Ελένη Λινού, καθηγήτρια Δερματολογίας στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Στάνφορντ. Η Ελληνίδα επιστήμονας ήταν επικεφαλής της ομάδας των ερευνητών που υπέγραψαν τη σχετική δημοσίευση.

Τα σολάριουμ χρησιμοποιούν υπεριώδη ακτινοβολία (από το μη ορατό τμήμα του φωτεινού φάσματος) για πιο γρήγορο μαύρισμα. Οι επιχειρήσεις του χώρου υποστηρίζουν ότι η υπεριώδης ακτινοβολία βελτιώνει την ψυχική διάθεση, βοηθά την παραγωγή βιταμίνης D και την παραγωγή μιας χρωστικής ουσίας που προστατεύει την επιδερμίδα από σοβαρές βλάβες. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας, περισσότερο από το ένα τρίτο των ενηλίκων Αμερικανών έχει ξαπλώσει στο κρεβάτι του σολάριουμ σε μία τουλάχιστον φάση της ζωής του. Ωστόσο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει κατατάξει, από το 2009, την υπεριώδη ακτινοβολία των σολάριουμ στην Ομάδα 1 των καρκινογόνων παραγόντων, δηλαδή ανάμεσα στους πιο επικίνδυνους.

Η ερευνητική ομάδα του Στάνφορντ ανέλυσε 691 άρθρα σχετικά με το τεχνητό μαύρισμα, τα οποία έχουν δημοσιευθεί τα τελευταία χρόνια σε επιστημονικά περιοδικά. Αν και μόνο το 10,3% των αντίστοιχων μελετών είχε χρηματοδοτηθεί από εταιρείες του χώρου, οι εν λόγω μελέτες ήταν πολύ πιθανό να ταξινομηθούν ως «ευνοϊκές» για το τεχνητό μαύρισμα απ’ ό,τι το υπόλοιπο 89,7% των ερευνών που δεν είχαν καμία οικονομική στήριξη από την εν λόγω βιομηχανία.

«Αν και ο αριθμός των επιστημονικών δημοσιεύσεων που χρηματοδοτούνται από τη βιομηχανία τεχνητού μαυρίσματος είναι σχετικά μικρός, το ειδικό τους βάρος είναι μεγάλο, καθώς χρησιμοποιούνται σε ευρεία κλίμακα για διαφημιστικούς λόγους και σε υποθέσεις που καταλήγουν στα δικαστήρια», τονίζει η Μέγκαν Χέιλι, δερματολόγος και μέλος της ερευνητικής ομάδας που υπογράφει τη μελέτη του Στάνφορντ.

Το φαινόμενο της παραχάραξης των επιστημονικών φαινομένων προς όφελος κερδοσκοπικών συμφερόντων δεν περιορίζεται, φυσικά, στον χώρο του τεχνητού μαυρίσματος. Ανάλογες καταγγελίες αφθονούν για τις παρεμβάσεις των λόμπι σειράς βιομηχανιών –όπως των υδρογονανθράκων, του καπνού και της ζάχαρης– που χρηματοδοτούν έρευνες επιστημόνων οι οποίες υποβαθμίζουν τις επιβλαβείς επιπτώσεις των εν λόγω ουσιών στη δημόσια υγεία.

Η κλιματική αλλαγή

Ειδικά οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου ελέγχονται και για χρηματοδότηση ερευνών οι οποίες υποβαθμίζουν τη συμβολή τους στο μέγα πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής.

«Η δική μας έρευνα ήταν η πρώτη που ασχολήθηκε με τη σύγκρουση συμφερόντων στη βιομηχανία του τεχνητού μαυρίσματος. Βρίσκεται στο ίδιο μήκος κύματος με ανάλογες μελέτες, που αφορούσαν την επιρροή των βιομηχανιών καπνού και ζάχαρης στην επιστημονική έρευνα», δηλώνει η Ελένη Λινού και προσθέτει: «Οι ερευνητές, οι ειδικοί της δημόσιας υγείας και η κοινή γνώμη οφείλουν να έχουν συνείδηση των κινδύνων και να υπολογίζουν το βάρος της χρηματοδότησης από επιχειρήσεις όταν σταθμίζουν τα δεδομένα σχετικά με τις επιπτώσεις του άλφα ή του βήτα προϊόντος στη δημόσια υγεία».

UVA και UVB

Η υπεριώδης ακτινοβολία (UV) αποτελεί μέρος της φυσικής, ηλιακής ακτινοβολίας και δεν είναι ορατή από τον άνθρωπο. Τα σολάριουμ χρησιμοποιούν την υπεριώδη ακτινοβολία για γρήγορο μαύρισμα. Εχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι δύο υποκατηγορίες της υπεριώδους ακτινοβολίας ενοχοποιούνται για αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του δέρματος. Η ακτινοβολία UVA, με σχετικά μεγαλύτερο μήκος κύματος, προκαλεί πρόωρη γήρανση του δέρματος, ενώ η ακτινοβολία UVB, με πιο μικρό μήκος κύματος, συνδέεται με εγκαύματα. Και οι δύο επιδρούν στο DNA των κυττάρων και προκαλούν μεταλλάξεις, οι οποίες συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου και κάποια στιγμή μπορεί να προκαλέσουν καρκινογένεση. Για να απολαύσουμε τις ευεργετικές επιδράσεις του ήλιου χωρίς να εκτεθούμε στους κινδύνους των υπεριωδών ακτίνων χρησιμοποιούμε αντηλιακά, γυαλιά ηλίου, ακόμη και ειδικά φίλτρα στα παράθυρα. Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία των σολάριουμ θεωρείται ένας από τους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος στις ανεπτυγμένες χώρες.

STANFORD MEDICINE / BBC