Η αρχιμουσικός Ζωή Τσόκανου μιλά για τον «Πρωτομάστορα», την κλασική μουσική, την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης

Ενθουσιασμένη, ευτυχισμένη και υπερήφανη για τη μουσική διεύθυνση ενός τόσο σπουδαίου έργου. Αυτή είναι η αυθόρμητη απάντηση της αρχιμουσικού Ζωής Τσόκανου στην ερώτησή μας σχετικά με τα συναισθήματά της για τη συμμετοχή στην όπερα «Ο Πρωτομάστορας» του Μανόλη Καλομοίρη που παρουσιάζεται την Παρασκευή 27/01 στο Δημοτικό Θέατρο Ολύμπια.

Τη βρίσκουμε στο τηλέφωνο μια ημέρα πριν από την πρώτη πρόβα με τους τραγουδιστές της παράστασης. Πρόκειται για μουσική τραγωδία σε δύο μέρη και ένα ιντερμέδιο (σε συναυλιακή μορφή), βασισμένη στο ομότιτλο έργο του Νίκου Καζαντζάκη, αποτελώντας ένα από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα γραφής του Καλομοίρη.

Ο «Πρωτομάστορας» παρουσιάστηκε το 1916 και είναι γεμάτο με ισχυρούς συμβολισμούς σε πολιτικό, πολιτισμικό και ιδεολογικό επίπεδο. Όμως πόσο σύγχρονο θα μπορούσε να είναι και τι μηνύματα μεταφέρει; «Είναι επίκαιρο και αντικατοπτρίζει την εποχή που γράφτηκε, εποχή με πολλές ανακατατάξεις και αναταραχές, σε σχέση με αυτά που γίνονται σήμερα. Και είναι διαχρονικό κυρίως λόγω της ποιότητας του», λέει από το τηλέφωνο η κ. Τσόκανου.

Όσον αφορά τον Καλομοίρη, τονίζει ότι είχε άποψη για τη γραφή του. «Νιώθω πολύ χαρούμενη που μου έγινε αυτή η πρόταση και που είχα τη δυνατότητα να γνωρίσω τη μουσική του», αναφέρει, συμπληρώνοντας: «Στον “Πρωτομάστορα”, βλέπουμε την τιτάνια προσπάθεια του Καλομοίρη να βάλει τα θέμελια για την εγκαθίδρυση, πέρα από την Ελληνική Εθνική Σχολή, ενός νέου ελληνικού μουσικού δράματος».

Πράγματι, είναι ένα μεγάλο και απαιτητικό έργο αλλά η διεθνώς καταξιωμένη μαέστρος δεν θα το χαρακτήριζε δύσκολο. «Είναι όμως περίπλοκο και υπάρχει μεγάλος όγκος πληροφορίας. Ο Καλομοίρης ήξερε να χειριστεί την ορχήστρα, τη φωνή και τη χορωδία πολύ καλά. Απαιτεί συγκέντρωση, πολύ καλή προετοιμασία και μεγάλη φόρμα από τους τραγουδιστές. Είμαστε όλοι συνέχεια στο “peak” μας».

Η γυναίκα σε πρώτο πλάνο

Και μπορεί τον «Πρωτομάστορα» να υποδύεται ο Κωνσταντίνος Κληρονόμος, ωστόσο εδώ η γυναίκα βρίσκεται σε πρώτο πλάνο και θυσιάζεται. Πρωταγωνίστρια λοιπόν είναι η Σμαράγδα, η ερωμένη, την οποία ερμηνεύει η Μαριτίνα Ταμπακοπούλου. Μάλιστα, είναι η μόνη φιγούρα και χαρακτήρας του Καζαντζάκη με όνομα. «Οπότε, για μένα η ίδια γίνεται ηρωίδα και ουσιαστικά παραδέχεται τον έρωτα με τον Πρωτομάστορα. Είναι το κέντρο του έργου. Με αυτή την οπτική γωνία και ίσως, όπως τη βλέπω εγώ τουλάχιστον, μέσα από αυτή την ερμηνεία είναι πολύ σημαντική η γυναικεία παρουσία».

Η κλασική μουσική και η ΚΟΘ

Η συζήτηση πηγαίνει στην κλασική μουσική και στο κατά πόσο σήμερα υπάρχει απήχηση στο είδος. Η αρχιμουσικός λέει ότι υπάρχουν δύο οπτικές που πρέπει να λάβουμε υπόψη. «Η μια είναι η πιο αισιόδοξη, λέμε “ναι, η κλασική μουσική ανανεώνεται, έχει ένα φρέσκο πρόσωπο, το κοινό αναπτύσσεται, είναι η αγορά της κλασικής μουσικής που στηρίζεται σε φρέσκα πρόσωπα”. Από την άλλη, είναι μια μουσική που ακόμα υποφέρει από στερεότυπα. Έχει μια συγκεκριμένη δυναμική: πρόκειται για έναν χώρο που θέλει ασταμάτητη δουλειά».

Ένας από τους σταθμούς στην καριέρα της κ. Τσόκανου υπήρξε η διεύθυνση της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης, από την οποία έφυγε πριν από λίγο καιρό. «Ήμουν εκεί σχεδόν έξι χρόνια. Ήταν ένας μεγάλος κύκλος στον οποίο έδωσα, πήρα, έμαθα πολλά». Αλλά σίγουρα ήταν μια θέση – πρόκληση. «Έμαθα ίσως τι δεν πρέπει να κάνω άλλη φορά. Μια τέτοια θέση ευθύνη. Ήταν ένα μεγάλο σχολείο».

Αλεξάνδρα Σκαράκη – kathimerini.gr