Πιστεύω στην πίστη. Τη χρειαζόµαστε περισσότερο από ποτέ σε µια εποχή υπολογιστικού ελέγχου δεδοµένων, όπως η δική µας.

Άλλωστε η ίδια η γνώση ζητεί να την πιστέψουµε, γιατί δεν έχει αυτάρκεια χωρίς τη δική µας αναγνώριση και το πάθος των επιστηµόνων. Τελικός παραλήπτης της γνώσεως είναι πάντα ο άνθρωπος και γι’ αυτό πρέπει να την εµπιστεύεται.

Η γνώση και κυρίως η τεχνική της εκπροσώπηση συνυφαίνεται µε τη θέληση και την πράξη, οπότε έχει ανάγκη εκ των πραγµάτων τη συναισθηµατική µας αποδοχή και υποστήριξη. Με την επιστήµη “γνωρίζω”, µε την πίστη “µπορώ”.

Η θέληση του καλύτερου ενέχει πίστη σ’ αυτό που µας ενδιαφέρει και µας ικανοποιεί. Είναι µια γνώση πριν τη γνώση, που οδηγεί ενδεχοµένως και σε γνώση

Η πίστη είναι το κατώφλι της θελήσεως. Αντικείµενο έχει το νόηµα των πραγµάτων, την καλύτερή τους εκδοχή, όχι την αµεσότητά τους. Χρειαζόµαστε πίστη για να θέλουµε το καλύτερο ή το ανώτερο. Θέληση χωρίς πίστη είναι αδιανόητη. Η θέληση του καλύτερου ενέχει πίστη σ’ αυτό που µας ενδιαφέρει και µας ικανοποιεί. Είναι µια γνώση πριν τη γνώση, που οδηγεί ενδεχοµένως και σε γνώση. Εξ ου και η γνώση επιζητεί να την πιστεύουµε. Αλλιώς µένει ανήµπορη όσο κι αν είναι αυθεντική, όπως πιστοποιεί σήµερα εµφατικά το αντιεµβολιαστικό κίνηµα.

Η πίστη δηµιουργεί, δεν αντιγράφει τον κόσµο και γι’ αυτό µπορεί να µας ανανεώνει

Μιλώ για την πίστη σαν συναίσθηµα βεβαιότητος, όχι για το εκάστοτε περιεχόµενό της. Άλλο η πίστη σαν ψυχική ενέργεια και άλλο το θρησκευτικό, πολιτικό, αισθητικό ή όποιο περιεχόµενό της, ως ακλόνητη πεποίθηση ή και απόλυτη αµφιβολία. Σαν ψυχική ενέργεια η πίστη στρέφεται στο µέλλον, ασχέτως εάν συχνά κατά περιεχόµενο είναι προσκολληµένη στο παρελθόν. Υπηρετεί ως διάθεση τη µετάβαση σε καινούργιο χρόνο, είναι δυνητικά ποιητική στάση στην παρούσα ζωή και όχι φυγή σε άλλον κόσµο. Η πίστη δηµιουργεί, δεν αντιγράφει τον κόσµο και γι’ αυτό µπορεί να µας ανανεώνει. Την ελκύει κάθε σύµβολο νέας ζωής, αλλιώς δεν θα είχε µεταµορφωτική δύναµη. Είναι µια ψυχική άνοιξη µε ήθος εµπιστοσύνης που συν-χωρεί τα πάντα, εν αντιθέσει προς τη φοβική κλεισούρα της δυσπιστίας. Δεν είναι τυχαίο ότι για να αγαπήσω δεν αρκεί να γνωρίσω, πρέπει και να πιστέψω.

Τι γίνεται, όµως, όταν το περιεχόµενο της πίστεως είναι ζοφερό; Τι µας λυτρώνει από τη σκοτεινή πίστη; Μας λυτρώνει η συνύπαρξη της γνώσεως και της πίστεως υπό το φως της αλήθειας, του αγαθού. Και αγαθό είναι η ανθρωπινότης του ανθρώπου.

του Στέλιου Ράµφου
* Ο κ. Στέλιος Ράµφος είναι φιλόσοφος