Οι «Όρνιθες» του Αριστοφάνη ενθουσίασαν το κοινό που αψήφησε το βροχερό καιρό και παρακολούθησε την πρεμιέρα του ΚΘΒΕ στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, την Παρασκευή 7 Αυγούστου.

Η Νεφελοκοκκυγία έμεινε αλώβητη από τη βροχή και το Σάββατο 8 Αυγούστου, ενώ ακολουθεί άλλη μία παράσταση χθες, Κυριακή 9 Αυγούστου.

Με παρατεταμένο χειροκρότημα, όρθιοι οι θεατές, δεν άφηναν τους ηθοποιούς και τους συντελεστές να φύγουν από τη σκηνή, ενώ οι επευφημίες και τα ηχηρά «μπράβο» για τις ερμηνείες αλλά και τη χαρισματική σκηνοθετική προσέγγιση του έργου από τον  Γιάννη Ρήγα, κράτησαν πολλά λεπτά μετά το τέλος της παράστασης.

Οι θεατές είχαν την ευκαιρία να δουν μια παράλληλη ιδανική εικαστική Πολιτεία, η οποία δημιουργήθηκε ειδικά για το ΚΘΒΕ, εν μέσω κορωνοϊού, ως δώρο για το Θέατρο. Την έκθεση «Ορνιθο/Θεομαχία – Νοημοσύνη σμήνους», που ταξίδεψε κι αυτή έως την Επίδαυρο με έργα που έχουν υπερβατικά τη δύναμη των «φτερών» της ψυχής των απόδημων καλλιτεχνών.

Επισκέπτες από γη και ουρανό

Στην υπόθεση του έργου, ο Πεισθέταιρος και ο Ευελπίδης απηυδισμένοι από τη διαφθορά σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, στην οποία έχει περιέλθει η πόλη, φεύγουν για να βρουν τον Τηρέα, τώρα πια Έποπα, κάποτε άνθρωπο, τώρα πια τσαλαπετεινό, για να μάθουν από αυτόν και τα άλλα πουλιά -που πετούν ψηλά και ίσως γνωρίζουν- αν υπάρχει κάποιος τόπος ειρηνικός να πάνε να ζήσουν εκεί.

Εκείνος δεν γνωρίζει, και τότε ο Πεισθέταιρος του προτείνει να ιδρύσουν από κοινού μια νέα Πολιτεία -μεταξύ ουρανού και γης- που θα εξουσιάζει ταυτόχρονα θεούς και ανθρώπους και όπου τα πουλιά θα έχουν τη θέση που τους αναλογεί. Πριν ακόμα, καλά- καλά, χτιστεί η νέα Πολιτεία, η φήμη της εξαπλώνεται, γίνεται μόδα ανάμεσα στους ανθρώπους αλλά αυτό αναστατώνει τους θεούς. Επισκέπτες από γη και ουρανό πάνε κι έρχονται και όλοι προσπαθούν να αποκομίσουν οφέλη από την ίδρυσή της.

Η λυτρωτική λειτουργία του γέλιου

Ο Πεισθέταιρος συνδιαλέγεται με Θεούς και ανθρώπους, συνάπτει ή απορρίπτει συμμαχίες, επιβάλλει τους δικούς του κανόνες-ακόμα και με τη βία- πάντα στο όνομα της Δημοκρατίας, παντρεύεται την κόρη του Δία και ανακηρύσσεται παντοκράτορας. Η νέα Πολιτεία είναι μια ουτοπία που διέπεται από λογικούς κανόνες και λειτουργεί ως φανταστικό πείραμα. Τι θα γινόταν αν η ανθρώπινη λογική δοκίμαζε τα όρια της πιο αδιαμφισβήτητης(;) εξουσίας; Ο Αριστοφάνης, με εργαλεία του τη σάτιρα και τη φαντασία, καταφέρνει να μετουσιώσει την πίκρα και την αγανάκτηση σε κωμικότητα και να αναδείξει ακόμα μια φορά τη λυτρωτική λειτουργία του γέλιου.

Ο Αριστοφάνης έγραψε τους «Όρνιθες» το 414 π.Χ., στα χρόνια του πελοποννησιακού πολέμου και μέσα από το έργο του ασκεί οξύτατη κριτική στην Αθηναϊκή δημοκρατία και στον τρόπο που λειτουργούν οι θεσμοί της. Αν και η σάτιρα συνδέεται άμεσα με τον τόπο και τον χρόνο γραφής, η ευρηματική μετάφραση του Κ.Χ. Μύρη, κατορθώνει να μεταφέρει το κείμενο στο σήμερα και να το αποδώσει μέσα από έναν λόγο τολμηρό και επίκαιρο.

Ο Γιάννης Ρήγας, μεταξύ άλλων, αναφέρει για την παράσταση: «Την πρώτη φορά είχα άγνοια κινδύνου. Ήμουν 18 χρονών. Πολυτεχνείο και Μεταπολίτευση. Η εποχή όριζε μακριά γένια και αμπέχονο, για τις κοπέλες ταγάρι. Ήμασταν θυμωμένοι. Τρώγαμε λίγο, κοιμόμασταν λίγο, δουλεύαμε πολύ. Ήμασταν αδιαπραγμάτευτοι. Τα έργα των ποιητών κυκλοφορούσαν από χέρι σε χέρι. Θαυμάζαμε τους ηθοποιούς του θεάτρου. Βλέπαμε τις παραστάσεις πολλές φορές για να καταλάβουμε τον τρόπο που ο τάδε ηθοποιός έλεγε εκείνη τη φράση. Αν είχαμε αντίρρηση για μια παράσταση που είδαμε, την εκφράζαμε με συστολή και οπωσδήποτε με σεβασμό.

1975. ‘’Όρνιθες’’ στην Επίδαυρο. Στις γενικές δοκιμές έβρεχε. Τρέχαμε να κρυφτούμε στα υπόστεγα των καμαρινιών και του ‘’Ξενία’’, να περάσει η βροχή, να συνεχίσουμε τη δοκιμή. Σύντομα όλα αυτά έγιναν γραφικά.

Κάναμε θέατρο. Όχι για να είμαστε καλοί, αλλά για να είμαστε εκεί. Όσοι άντεξαν, αυτοί που είχαν το κουράγιο, έμειναν στη δουλειά. Στο σώμα τους και το μυαλό τους είναι γραμμένη η ιστορία του σύγχρονου νεοελληνικού θεάτρου. Δεν νοσταλγώ το παρελθόν.

Καλοκαίρι 2020. ‘’Όρνιθες’’. Στο θέατρο Δάσους, στην Επίδαυρο, σε περιοδεία. Πόσο περίεργους κύκλους κάνει καμιά φορά η ζωή! Με μοναδικούς συνεργάτες – συντελεστές, ηθοποιούς, τεχνικούς. Πίσω από τον καθένα κρύβεται μια μικρή ή μεγάλη ιστορία, μοναδική. Όλοι μαζί κάτω από τις φτερούγες ενός μεγάλου θεάτρου, του Κρατικού. Σε δύσκολες συνθήκες, επικίνδυνες. Να μη τολμάς να αγγίξεις, να έρθεις κοντά. Όμως είμαστε εδώ, χωρίς υπεκφυγές, αποφασισμένοι. Να ανεβούμε στη σκηνή, να πούμε την ιστορία, να γελάσουμε και να δακρύσουμε. Να πετάξουμε!».

Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί: Ελευθερία Αγγελίτσα, Λίλα Βλαχοπούλου, Ιωάννα Δεμερτζίδου, Δημήτρης Διακοσάββας, Αριστοτέλης Ζαχαράκης, Χριστίνα Ζαχάρωφ, Στεφανία Ζώρα, Ήριννα Κεραμίδα, Μαριάννα Κιμούλη, Γιώργος Κολοβός, Αναστασία-Ραφαέλα Κονίδη, Μάρα Μαλγαρινού, Τατιάνα Μελίδου, Χρυσή Μπαχτσεβάνη, Κλειώ-Δανάη Οθωναίου, Βασίλης Παπαδόπουλος, Γρηγόρης Παπαδόπουλος, Θανάσης Ραφτόπουλος, Θανάσης Ρέστας, Γιάννης Σαμψαλάκης, Περικλής Σιούντας, Κατερίνα Σισίννι, Βασίλης Σπυρόπουλος, Χρήστος Στέργιογλου, Γιάννης Τσεμπερλίδης, Ιώβη Φραγκάτου, Ταξιάρχης Χάνος.