Μια σειρά χωρών της Λατινικής Αμερικής ταλανίζονται από συνεχείς διαληλώσεις και διαμαρτυρίες κατά των πολιτικών και οικονομικών ελίτ των χωρών τους. Γιατί όμως τώρα;

Βολιβία, Χιλή, Εκουαδόρ και τώρα Κολομβία. Στη Λατινική Αμερική πυκνώνουν οι διαμαρτυρίες κατά των κυβερνήσεων. Και οι διαμαρτυρίες αυτές δεν προέρχονται μόνο από τις χώρες που θα περίμενε κανείς μια κλιμάκωση εναντίον των αυταρχικών καθεστώτων, όπως είναι η Νικαράγουα ή η Βενεζουέλα αλλά και από χώρες όπως είναι η Χιλή.

Η Χιλή ήταν κάποτε η χώρα-υπόδειγμα της Λατινική Αμερικής. Η αφορμή για την έναρξη των έντονων διαμαρτυριών το τελευταίο διάστημα ήταν μάλλον ασήμαντη. Η αύξηση των τιμών των εισιτηρίων στο μετρό. Η δημόσια συζήτηση επεκτάθηκε τόσο πολύ που έφτασε να γίνεται λόγος για τις ανισότητες γενικότερα στη χώρα και την ανάγκη αλλαγής του Συντάγματος.

Στη Βολιβία μετά τις προεδρικές εκλογές όπου σημειώθηκαν κρούσματα νοθείας και την παραίτηση και εξορία του Προέδρου Έβο Μοράλες έχουν σχηματιστεί δυο ασυμφιλίωτα μεταξύ τους στρατόπεδα. Στο Εκουαδόρ, ο Πρόεδρος Λενίν Μορένο, μετά από ένα μεγάλο κύμα διαδηλώσεων, αναγκάστηκε να πάρει πίσω τα μέτρα για την αύξηση των τιμών των καυσίμων. Τα μέτρα αυτά είχαν επιβληθεί από το ΔΝΤ ως μέτρο εγγύησης ενός δανείου.

Και στην Κολομβία οι διαδηλωτές την προηγούμενη Παρασκευή ξεσηκώθηκαν κατά της φτώχειας των οικονομικών ανισοτήτων, της βίας κατά των γηγενών και των ακτιβιστών καθώς και της διαφθοράς.

Διαφορετική δημοκρατική κουλτούρα και τοπικά συμφέροντα

Η Ίνγκριντ Σπίλερ, επικεφαλής του Συμβουλίου για την Λατινική Αμερική του πολιτικού Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ συστήνει προσοχή μιλώντας στην DW: «Δεν πρέπει κανείς να πέσει στην παγίδα να τα βάλει όλα σε ένα τσουβάλι. Τα αίτια έχουν συχνά τοπικό χαρακτήρα. Οι πολίτες είναι πολύ δυσαρεστημένοι με τις ελίτ τους, τόσο τις οικονομικές όσο και τις πολιτικές».

Την ίδια άποψη διατυπώνει και ο Φίλιπ Κάουπερτ, επικεφαλής του γραφείου του πολιτικού ιδρύματος Φρίντριχ Έμπερτ στη Βολιβία. Επισημαίνει τη δυσαρέσκεια των πολιτών και την έλλειψη εμπιστοσύνης απέναντι στα κόμματα.

«Πολλοί άνθρωποι δεν πιστεύουν πλέον πως μέσω των εκλογών ή μέσω των πολιτικών κομμάτων μπορούν να επιφέρουν αλλαγές. Η δυσαρέσκεια είναι τόσο μεγάλη που βρίσκει τελικά διέξοδο στους δρόμους» δηλώνει ο Φίλιπ Κάουπερτ. Αυτή η κατάσταση έχει οδηγήσει σε μια μεγάλη συζήτηση για την αξία της δημοκρατίας. Ο Φίλιπ Κάουπερτ δεν θέλει όμως να είναι τόσο απαισιόδοξος και επισημαίνει πως δεν πρόκειται τόσο για μια κρίση της δημοκρατίας αλλά περισσότερο για μια κρίση των κομμάτων.

Η Ίνγκριντ Σπίλερ από την πλευρά της κάνει λόγο για μια διαφορετική δημοκρατική κουλτούρα στις χώρες της Λατινικής Αμερικής. «Οι πολίτες μπορούν να ψηφίζουν αλλά σε τελική ανάλυση το κράτος ακολουθεί μια πολιτική η οποία δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των πολιτών». Άλλα ισχυρότερα κέντρα αποφάσεων ορίζουν τελικά την πολιτική που ακολουθείται, επισημαίνει.

Όσον αφορά τέλος το ερώτημα “γιατί τώρα”, αυτή δηλαδή την χρονική περίοδο, η απάντηση που δίνει ο Φίλιπ Κάουπερτ είναι ότι «σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής μετά την διαδικασία δημοκρατικοποίησης τις δεκαετίες του 1980 και 1990 δημιουργήθηκε μια νέα μεσαία τάξη. Αυτή η μεσαία τάξη έφτασε στα όριά της με την πτώση των τιμών των πρώτων υλών και άλλων παραγόντων».

Γκαμπριέλ Γκονζάλες Ζορίγια – Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου