Εν μέσω πανδημίας αυξάνονται οι πιέσεις για πρόωρη έγκριση προεδρικού διατάγματος που νομιμοποιεί παράνομα κατειλημμένα εδάφη σε γαίες ιθαγενών και προστατευόμενους βιότοπους

Με τον κοροναϊό να προχωρά όλο και πιο βαθιά στη ζούγκλα του Αμαζονίου, αυξάνοντας τους φόβους για εξόντωση των ευάλωτων ιθαγενών φυλών, η ακροδεξιά κυβέρνηση Μπολσονάρου και οι υποστηρικτές της “ξηλώνουν” τους νόμους για την προστασία των βιότοπων της περιοχής.

Στελέχη που βρίσκονταν σε θέσεις κλειδιά έχουν απολυθεί, ενώ περιβαλλοντολόγοι και ντόπιοι ηγέτες ανησυχούν ότι η πανδημία χρησιμοποιείται ως παραπέτασμα καπνού για να καλύψει άλλη μια επίθεση στη ζούγκλα.

Αναφέρουν ότι ένα προεδρικό διάταγμα που βρίσκεται σε στάδιο έγκρισης από το κοινοβούλιο και νέοι νόμοι στην υπηρεσία ιθαγενών Funai, πρακτικά νομιμοποιούν την αρπαγή της γης σε προστατευόμενες δασικές εκτάσεις και σε γαίες ιθαγενών.

“Οι ιθαγενείς φυλές είναι μόνες τους και πρέπει να παλέψουν ενάντια στον ιό, τους υλοτόμους και τους μεταλλωρύχους. Δεν ξέρουμε τι είναι χειρότερο”, αναφέρει η Alessandra Munduruku, μια ιθαγενής αρχητός της πολιτείας Pará.

Το διάταγμα Μπολσονάρου

Ο Μπολσονάρου, ο οποίος είναι διαβόητος για τα ρατσιστικά σχόλιά του για τους ιθαγενείς της Βραζιλίας αλλά και για τις εθνικιστικές απόψεις του που περιλαμβάνουν την ανάπτυξη στον Αμαζόνιο, είναι δημοφιλής μεταξύ των γεωργών, των μεταλλωρύχων και των ατόμων που επιβουλεύονται τις γαίες του Αμαζονίου.

Στο παρελθόν έχει αναφέρει ότι οι γαίες της φυλής Yanomami είναι υπερβολικά πολλές και επιτέθηκε στις περιβαλλοντικές υπηρεσίες για τα πρόστιμα που επέβαλλαν για τα περιβαλλοντικά εγκλήματα.

Τον Δεκέμβριο του 2019 με προεδρικό διάταγμά του επέτρεψε στους γεωργούς που είχαν καταλάβει 2.500 εκτάρια γης εντός των ελεγχόμενων από την κυβέρνηση βιότοπων να νομιμοποιήσουν τις κτήσεις τους. Προηγούμενος νόμος του 2017 προέβλεπε τη νομιμοποίηση γαιών που είχαν καταληφθεί από το 2011. Όμως το διάταγμα του Μπολσονάρου συμπεριλάμβανε ακόμη και εκείνες που είχαν καταληφθεί μόλις το 2018.

Ευνοούνται οι άρπαγες γαιών

Οι επικριτές χαρακτήρισαν το διάταγμα ευεργετικό προς όσους σκόπευαν να αρπάξουν γη. Η αρπαγή γαιών από κρατικούς βιότοπους είναι συνηθισμένη πρακτική στον Αμαζόνιο και τελείται μέσω της αποψίλωσής τους, της καύσης των κομμένων δέντρων και της εκτροφής ζώων στο σημείο.

Το διάταγμα έπρεπε να εγκριθεί από το κοινοβούλιο μέχρι τις 19 Μαΐου. Οι νομοθέτες που ανήκουν στο λόμπι των γεωργών πιέζουν για πρόωρη ψήφισή του, εν μέσω της πανδημίας, αφού πρώτα πρότειναν μετατροπές οι οποίες πρακτικά διευκολύνουν την νομιμοποίηση των κατειλημμένων γαιών, κάνοντας μάλιστα φθηνότερη τη διαδικασία.

Σε κίνδυνο η γη των ιθαγενών

Στις 22 Απριλίου το Funai δημοσίευσε έναν νέο νόμο ο οποίος επιτρέπει στους άρπαγες γης να νομιμοποιήσουν τα εδάφη τους, με τον όρο ότι δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία οριοθέτησης στον εκάστοτε προστατευμένο βιότοπο. Η διαδικασία μπορεί να κρατήσει ολόκληρες δεκαετίες και απαιτεί προεδρική έγκριση, ενώ ο Μπολσονάρου έχει ορκιστεί ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει την οριοθέτηση ούτε ενός επιπλέον εκατοστού γης των ιθαγενών.

Η ένωση εργαζομένων του Funai δήλωσε ότι αυτός ο νέος νόμος “μετατρέπει το Funai σε κτηματομεσιτικό γραφείο για τους καταληψίες, τους άρπαγες γαιών και τους εργολάβους στις γαίες των ιθαγενών”.

Διαμαρτυρίες για τη νέα νομοθεσία

Το Εθνικό Συμβούλιο Ανθρώπινων δικαιωμάτων, ένα ανεξάρτητο κρατικό σώμα, κάλεσε σε ανάκληση του νόμου, σημειώνοντας ότι 237 βιότοποι ιθαγενών εξακολουθούν να βρίσκονται σε διαδικασία οριοθέτησης, ενώ έξι ακόμη αφορούν “απαγορευμένες περιοχές”, όπου υπάρχουν αναφορές για ομάδες χωρίς ανοσία σε κοινές ασθένειες όπως η γρίπη, πολλώ δε μάλλον ο κοροναϊός. Οι άρπαγες γης πλέον μπορούν να καταλάβουν τμήματά τους.

Σε μια σπάνια κίνηση, 49 ομοσπονδιακοί εισαγγελείς από όλη τη χώρα ζήτησαν την ακύρωση του νόμου κρίνοντάς τον ως “αντισυνταγματικό, αντισυμβατικό και παράνομο”.

Ενθαρρύνεται η αποψίλωση της ζούγκλας

Ο Daniel Azevedo, ένας από τους εισαγγελείς, ανέφερε ότι ένας τέτοιος νόμος θα λειτουργούσε ενθαρρυντικά προς τους άρπαγες, ενώ θα άνοιγε το δρόμο για αντίστοιχα προεδρικά διατάγματα.

“Ο Αμαζόνιος λειτουργεί σαν χρηματιστήριο. Οι πράξεις των ανθρώπων με εξουσία επηρεάζουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Αυτή η κίνηση θα μεταφραστεί ως δυνατότητα να γίνει κανείς ιδιοκτήτης στην περιοχή, φτάνει να προχωρήσει σε αποψίλωση εντός του 2020 ή 2021”, αναφέρει. “Αυτό θα έχει καταστροφικές συνέπειες για τη ζούγκλα του Αμαζονίου”.

Τι λένε οι γεωργοί

Από την πλευρά τους, οι υποστηρικτές της νομοθεσίας ισχυρίζονται ότι θα βοηθήσει στη ρύθμιση της χαοτικής κατάστασης των ιδιοκτησιών εντός του Αμαζονίου, επιτρέποντας στους αγρότες να αποκτήσουν τίτλους ιδιοκτησίας και να γίνουν πιο παραγωγικοί. Έτσι, σύμφωνα πάντα με τους ίδιους τους γεωργούς, ενδέχεται να μειωθεί και η επιθυμία επέκτασης πιο βαθιά στη ζούγκλα.

Η αποψίλωση της ζούγκλας στη Βραζιλία άρχισε να αυξάνεται το 2013, μετά από μια δεκαετία μείωσης και έναν χρόνο μετά την αναδιαμόρφωση της νομοθεσίας από τον αριστερό πρόεδρο Dilma Rousseff, η οποία έδινε αμνηστία στους πολίτες που είχαν προχωρήσει σε αποψιλώσεις πριν το 2008. Επί προεδρίας Μπολσονάρου, η αποψίλωση πήρε ακραίες διαστάσεις, με 9.800 τετραγωνικά χιλιόμετρα δασών να χάνονται μόνο στους πρώτους επτά μήνες του 2019.

Ταυτόχρονα, έχουν αυξηθεί και τα βίαια εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένων των δολοφονιών, εναντίον των πολιτών που περιπολούν και προστατεύουν τη ζούγκλα από τους επίδοξους άρπαγες.

Πηγή: Guardian