Ποια είναι η διαφορά μεταξύ «ενδεικτικής αποτελεσματικότητας» και «επιτευχθείσας αποτελεσματικότητας»;

«Τι σημαίνει η φράση ότι ένα εμβόλιο είναι 90% αποτελεσματικό; Σημαίνει πως είναι αποτελεσματικό για το 90% των εμβολιασμένων και πως για το υπόλοιπο 10% δεν λειτουργεί; Ή μήπως σημαίνει ότι αν κάποιος εμβολιαστεί πλήρως, ο οργανισμός θα έχει αντίσταση στο 90% των περιπτώσεων έκθεσής του στον ιό και θα είναι ευάλωτος σε ό,τι αφορά το υπόλοιπο 10%;

Με άλλα λόγια, σημαίνει ότι, κατά τη διάρκεια των κλινικών δοκιμών, το 10% των συμμετεχόντων εκδήλωσε συμπτώματα, ή μήπως ότι ο κάθε συμμετέχων εκδήλωσε συμπτώματα στο 10% των περιπτώσεων έκθεσής του στον ιό;»

Το παραπάνω ερώτημα έθεσε στη Washington Post αναγνώστης από την Πενσιλβάνια.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με τη διαφορά μεταξύ «ενδεικτικής αποτελεσματικότητας» και «επιτευχθείσας αποτελεσματικότητας». Η πρώτη περίπτωση έχει να κάνει με το πώς λειτούργησαν τα εμβόλια σε ελεγχόμενες συνθήκες, όπως για παράδειγμα οι κλινικές δοκιμές. Όπως ξέρουμε, στις δοκιμές που διεξήχθησαν στις ΗΠΑ, τα εμβόλια mRNA – δηλαδή αυτά των Pfizer/BioNTech και Moderna – φάνηκε ότι είναι 95 και 94% αποτελεσματικά αντίστοιχα, στο να αποτρέπουν την Covid-19. Επιπλέον, το μονοδοσικό εμβόλιο με φορέα αδενοϊό της Johnson & Johnson φάνηκε ότι είναι 66% αποτελεσματικό στο να προστατεύει από μόλυνση.

Η «επιτυχής αποτελεσματικότητα» έχει να κάνει με το πόσο καλές επιδόσεις έχει η χρήση του εμβολίου στον πραγματικό κόσμο. Στην περίπτωση αυτή, τα ποσοστά είναι προφανώς πιο απτά. Είναι επίσης και ελαφρώς χαμηλότερα, καθώς είναι μεγαλύτερος ο αριθμός των ανθρώπων που εμβολιάζονται – καθώς και εκείνος των εξωτερικών παραγόντων, όπως τα υποκείμενα νοσήματα.

Σε μια μελέτη στον πραγματικό κόσμο, τα εμβόλια των Pfizer και Moderna φάνηκε ότι ήταν 80% αποτελεσματικά στο να αποτρέπουν τη μόλυνση μετά τη χορήγηση της πρώτης δόσης και 90% αποτελεσματικά μετά τη χορήγηση της δεύτερης.

Αυτό φαίνεται να είναι και το ποσοστό στο οποίο αναφέρεται στο ερώτημά του ο αναγνώστης και η Washington Post δίνει την ανάλογη απάντηση:

Όταν λέμε ότι ένα εμβόλιο είναι 90% αποτελεσματικό, αυτό σημαίνει πως για τον μέσο άνθρωπο που έχει εμβολιαστεί πλήρως, ο κίνδυνος να προσβληθεί από τον ιό μειώνεται κατά 90%.Στην ουσία, λοιπόν, υπάρχει ακόμη 10% πιθανότητα να μολυνθεί.

Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι αυτά τα νούμερα μπορούν να μεταβληθούν και να επηρεαστούν από μια σειρά παραγόντων, όπως την περίπτωση της έκθεσης ενός ατόμου στον ιό, το πόσο ισχυρό είναι το ανοσοποιητικό σύστημα κάποιου καθώς και το αν υπάρχουν υποκείμενα νοσήματα. Οι νέες μεταλλάξεις, όπως και η πολύ μεταδοτική «Δέλτα», μπορούν επίσης να επηρεάσουν τον βαθμό αποτελεσματικότητας των εμβολίων σε πραγματικές συνθήκες.

Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα της Washington Post, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε πόσο αποτελεσματικό θα είναι ένα εμβόλιο Covid για τον κάθε έναν από εμάς. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να εμβολιαστούμε, γνωρίζοντας ότι ακόμη και αν δεν υπάρχει το τέλειο εμβόλιο, τα σκευάσματα που έχουν εγκριθεί από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) επιτυγχάνουν σε μεγάλο βαθμό στο να μας προστατεύουν κατά του ιού, ιδιαίτερα ενάντια στη σοβαρή νόσηση, τη νοσηλεία και τον θάνατο.

Πηγή: Washington Post