Δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί κανείς μια πόλη όπου δεκάδες αυτόματοι εξωτερικοί απινιδωτές, εγκατεστημένοι σε όλον τον αστικό ιστό, και πολίτες εκπαιδευμένοι στη χρήση τους και στην παροχή πρώτων βοηθειών πολεμούν την καρδιακή ανακοπή, από την οποία χάνονται 350.000 Ευρωπαίοι τον χρόνο. Κι όμως, η πόλη αυτή υπάρχει, βρίσκεται στην Ελλάδα και είναι η Δράμα.

Οταν η αστείρευτη επιστημονική προσπάθεια για ευζωΐα και μακροβιότητα του συνόλου συναντά την ευεργεσία παράγονται μικρά θαύματα και πρότυπα πανελλαδικής εμβέλειας. Στην πόλη της Δράμας αυτή τη στιγμή είναι εγκατεστημένοι 40 αυτόματοι εξωτερικοί απινιδωτές, οι 32 –οι οκτώ ήδη υπήρχαν– δωρεά του Κώστα Αποστολίδη, προέδρου και διευθύνοντoς συμβούλου της διεθνούς εταιρείας προϊόντων υψηλής τεχνολογίας Raycap, που διατηρεί εργοστάσιο στην περιοχή.

Ο αναπληρωτής καθηγητής Καρδιολογίας Κώστας Γκατζούλης, διευθυντής του Εργαστηρίου Ηλεκτροφυσιολογίας της Α΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών και μια ομάδα έγκριτων επιστημόνων, ο διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του νοσοκομείου Δράμας Χρήστος Χατζηελευθερίου και οι καρδιολόγοι Χρήστος Καΐρης και Αχιλλέας Παπαδόπουλος, ηγούνται του πρωτοποριακού αυτού προγράμματος που φιλοδοξεί να αυξήσει στην πόλη τα ποσοστά επιβίωσης από εξωνοσοκομειακή καρδιακή ανακοπή.

Η αναλογία

«Η πόλη της Δράμας έχει πληθυσμό 44.000 κατοίκους και διαθέτει 40 εξωτερικούς αυτόματους απινιδωτές, δηλαδή ένας απινιδωτής αντιστοιχεί σε 1.100 κατοίκους, μια αναλογία που αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία», λέει ο καθηγητής Κώστας Γκατζούλης, επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος. «Πρόκειται για μια σημαντική κοινωφελή προσπάθεια για την αντιμετώπιση της εξωνοσοκομειακής καρδιακής ανακοπής, η οποία είναι η συχνότερη αιτία θνησιμότητας στον δυτικό κόσμο συνολικά σήμερα, δηλαδή είναι συχνότερη από τους καρκίνους, το έιτζ, τα εγκεφαλικά, τις λοιμώξεις» σημειώνει ο ίδιος.

«Πρωτοστατούμε και αισθανόμαστε περήφανοι γι’ αυτό. Οι απινιδωτές έχουν εγκατασταθεί σε σημεία όπου συγκεντρώνεται πολύς κόσμος, στο γήπεδο, στο δημαρχείο, στο ωδείο, σε εκκλησίες, σε σχολεία, στο δικαστικό μας μέγαρο, στην κεντρική πλατεία, όπου αν παρέμβει άμεσα κάποιος που γνωρίζει να χειρίζεται το μηχάνημα, ο ασθενής έχει πολύ μεγάλες πιθανότητες να επανέλθει και να μακροημερεύσει» αναφέρει ο κ. Χρήστος Χατζηελευθερίου. «Το ποσοστό εξωνοσοκομειακής καρδιακής ανακοπής σε ένα άνθρωπο που υφίσταται π.χ. έμφραγμα είναι πολύ υψηλό, περίπου 30%, και μέχρι να έρθει στο νοσοκομείο ο ασθενής, έχει παρέλθει πολύτιμος χρόνος».

«Σε χώρες του κόσμου όπου υπάρχει καλά οργανωμένο δίκτυο τέτοιων συσκευών και άμεσης παροχής βοήθειας, έχουν καταφέρει να ανεβάσουν τα απογοητευτικά ποσοστά διάσωσης, που κυμαίνονται από 4-6% διεθνώς, στο 20% με 25%. Αυτά τα ποσοστά επιχειρούμε να επιτύχουμε στην πράξη και στη Δράμα», εξηγεί ο κ. Γκατζούλης και συνεχίζει.

«Βέβαια δεν αρκεί να υπάρχουν απινιδωτές αλλά και να έχει εκπαιδευθεί σημαντικό κομμάτι του πληθυσμού στη χρήση τους και στην καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση. Ηδη, 100 πολίτες ολοκλήρωσαν πιστοποιημένα μαθήματα καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης σε ένα σεμινάριο που διοργανώθηκε τον Σεπτέμβριο στην πόλη από την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία με την επίβλεψη της Α΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του Ιπποκράτειου. Στόχος είναι, και με τη δική μας συμπαράσταση, αυτοί που λαμβάνουν πιστοποιημένη εκπαίδευση, στη συνέχεια να χρησιμεύσουν ως εκπαιδευτές μιας ακόμη μεγαλύτερης πληθυσμιακής ομάδας, ώστε οι εκπαιδευμένοι πολίτες να ξεπεράσουν τους 1.000 το επόμενο διάστημα. Η αρχή μπορεί να γίνει με άτομα που είναι πιθανότερο να έρθουν σε επαφή με θύματα καρδιακής ανακοπής, γιατρούς, οδοντίατρους, αστυνομικούς, πυροσβέστες, ΕΚΑΒίτες και στη συνέχεια η εκπαίδευση να επεκταθεί στα σχολεία και σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού της πόλης. Σε σκανδιναβικές χώρες όπου το ποσοστό διάσωσης ανέρχεται σε 20% με 22%, απαιτείται η πιστοποιημένη εκπαίδευση στην καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση προκειμένου να λάβει κάποιος το δίπλωμα της οδήγησης. Σε βάθος πενταετίας ή δεκαετίας ελπίζουμε να έχουμε αγγίξει παρόμοια ποσοστά διάσωσης και στη Δράμα».

Μεγάλο ενδιαφέρον

Το ενθαρρυντικό είναι «ότι οι πολίτες της Δράμας αγκάλιασαν με ενθουσιασμό τη συγκεκριμένη προσπάθεια. Υπήρξε πολύ μεγάλη κινητοποίηση, στο σεμινάριο του Σεπτεμβρίου η προσέλευση του κόσμου ήταν μεγάλη, ενώ υπάρχει μακρά σειρά ατόμων που δήλωσαν συμμετοχή στα επόμενα εκπαιδευτικά σεμινάρια. Πέρα από αυτό καθαυτό το ζητούμενο, τη δυνατότητα εξωνοσοκομειακής παροχής πρώτης βοήθειας με απινίδωση, η προσπάθεια διέγειρε το αίσθημα προσφοράς στον κόσμο, ενίσχυσε σε αυτές τις δύσκολες εποχές την ιδέα του εθελοντισμού», καταλήγει ο κ. Χατζηελευθερίου.

Επί 24ώρου βάσεως

Την ευαισθητοποίηση, ενεργό συμμετοχή, συστηματική εκπαίδευση του κοινού, ως βασικές συνιστώσες του όλου εγχειρήματος, τονίζει και ο καρδιολόγος Χρήστος Καΐρης, ο οποίος σημειώνει την πρόθεση, «οι εξωτερικοί απινιδωτές να είναι προσπελάσιμοι επί 24ώρου βάσεως και να φέρουν ειδική συσκευή ανίχνευσης έτσι ώστε να μπορούν να βγουν και εκτός κτιρίων δίνοντας στίγμα, με την αποστολή μηνύματος SMS στους ενδιαφερόμενους προκειμένου να προστρέξουν σε βοήθεια. Φορητό απινιδωτή διαθέτει και το πρώτο όχημα της Πυροσβεστικής που φεύγει για οποιαδήποτε επιχείρηση, καθώς ενδέχεται η Πυροσβεστική να κληθεί να προσφέρει βοήθεια πριν ακόμη φτάσει το ΕΚΑΒ. Εκπαιδευμένοι στη χρήση απινιδωτή και στην καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση είναι οι περισσότεροι πυροσβέστες», αναφέρει ο κ. Καΐρης, ο οποίος εξηγεί ότι «την κρίσιμη ώρα θα πρέπει οι παρευρισκόμενοι να κρατήσουν την ψυχραιμία τους, ώστε να γίνουν τα βήματα της καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης σωστά, γιατί κάθε λεπτό που περνάει μειώνεται η πιθανότητα να επιβιώσει το θύμα της καρδιακής ανακοπής».

Και αποσαφηνίζει ότι «ο απινιδωτής δεν μπορεί να βλάψει άτομα που δεν τον χρειάζονται, αφού στην περίπτωση που δεν υφίσταται καρδιακή ανακοπή αλλά μια απλή λιποθυμία το μηχάνημα ανιχνεύει τον καρδιακό παλμό και δεν δίνει ρεύμα όταν ο διασώστης πατήσει το κουμπί». Επίσης, σημειώνει ο κ. Καΐρης, «είναι καλό οι διασώστες να γνωρίζουν ότι εάν η προσπάθειά τους αποτύχει, δεν κινδυνεύουν να κατηγορηθούν ή να μηνυθούν εκ των υστέρων από συγγενείς του θύματος, αφού βάσει νόμου σε αυτήν την περίπτωση δεν φέρουν καμία ευθύνη και δεν υφίστανται νομικές συνέπειες».

Το κόστος και οι φιλόδοξοι στόχοι

Τη σημασία του νεοσύστατου συλλόγου «Δραμινοί εθελοντές διάσωσης καρδιακής ανακοπής», που θα κινεί τα νήματα του όλου εγχειρήματος, τονίζει ο καρδιολόγος και δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Δράμας Αχιλλέας Παπαδόπουλος. Τα ηνία του κρατούν «γιατροί και άτομα που έχουν πολύ καλή γνώση τού πώς γίνεται η διάσωση, αλλά και άνθρωποι που τρέχουν τα πρακτικά ζητήματα της εκπαίδευσης. Xρειαζόμαστε προπλάσματα και αίθουσες, που έχουν κόστος, το οποίο έχει υπολογιστεί στις 30.000 έως 40.000 ευρώ τον χρόνο και θα ήταν καλό να καλυφθεί από τον δήμο. Μόνο 4.000 ευρώ τον χρόνο κοστίζουν τα αναλώσιμα των απινιδωτών, οι μπαταρίες, που είναι μιας χρήσης, και τα pads, τα οποία έχουν ημερομηνία λήξης. Με βάση τα στατιστικά στοιχεία, σε βάθος δεκαετίας θα πρέπει να έχει εκπαιδευτεί ο μισός ενεργός πληθυσμός της πόλης, αλλιώς θα είναι σαν να έχουμε Φάντομ χωρίς πιλότους. Επίσης, θα υπάρξει και ένα πρωτόκολλο παρακολούθησης της πορείας του εγχειρήματος, ώστε η συσσωρευμένη γνώση να καταγράφεται, να παρουσιάζεται σε συνέδρια, να αποτελεί οδηγό. Είναι ένα εντυπωσιακό εγχείρημα, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει ως πρότυπο και για άλλες πόλεις. Είναι μια γνώση που πρέπει η Ελλάδα να αποκτήσει».

ΤΑΣΟΥΛΑ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ-kathimerini.gr