Διά της διπλωματικής οδού παραδόθηκε χθες το βράδυ ρηματική διακοίνωση στην Αθήνα από τα Σκόπια, με την οποία παρέχονται πρόσθετες διασφαλίσεις για τις πτυχές της συμφωνίας των Πρεσπών που θεωρούνται σημαντικότερες από την Ελλάδα αλλά, ωστόσο, εξακολουθούν να έχουν σημαντικά κενά. Τη διακοίνωση, με διευκρινίσεις για την ιθαγένεια και τη γλώσσα, κοινοποίησε χθες το βράδυ ενώπιον της Βουλής ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, στη διάρκεια της ομιλίας του στο πλαίσιο της συζήτησης παροχής ψήφου εμπιστοσύνης. Υπενθυμίζεται ότι σε κρίσιμο χρόνο τα προβληματικά σημεία στα συγκεκριμένα ζητήματα είχε θίξει με λεπτομερή τρόπο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος.

Ο κ. Τσίπρας διέγνωσε τη διευκρινιστική δήλωση, η οποία περιλαμβάνεται στη ρηματική διακοίνωση. Σε αυτήν, όπως είπε, επαναβεβαιώνονται οι «δεσμεύσεις που απορρέουν από τη συμφωνία των Πρεσπών» και διευκρινίζεται: Πρώτον, ότι ο όρος «nationality» αναφέρεται αποκλειστικά και μόνον στην ιθαγένεια και δεν καθορίζει, ούτε προδικάζει το θέμα της εθνότητας των κατοίκων της γειτονικής χώρας. Και, δεύτερον, η μακεδονική γλώσσα των γειτόνων έχει αναγνωριστεί από τη Διάσκεψη του ΟΗΕ το 1977 και ανήκει στην οικογένεια των σλαβικών γλωσσών.

Παρά τη ρητή διατύπωση, αυτή η διάσταση αφορά πρακτικά όλους τους κατοίκους της ΠΓΔΜ που δεν αυτοπροσδιορίζονται ως «Μακεδόνες», δηλαδή τους Αλβανούς, Βόσνιους, Τούρκους, Βλάχους και Ρομά. Στα κενά των διατυπώσεων λογίζεται και το γεγονός ότι η συνταγματική αναθεώρηση, όπως αυτή περιγράφεται και στη διακοίνωση, παραπέμπει στην πολιτιστική κληρονομιά του «μακεδονικού» λαού, ενώ παραμένουν οι αναφορές στο ASNOM.

Οι διασφαλίσεις που δίνονται στη διακοίνωση για τα ζητήματα της γλώσσας και της ιθαγένειας αποτελούν προσθήκη σε όσα ήδη περιγράφονται από τη συμφωνία των Πρεσπών. Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι το πρώτο σημείο περί ιθαγένειας δεν θιγόταν, κατ’ αυτόν τον τρόπο ούτε στη συμφωνία των Πρεσπών. Αποτελεί πρακτικά την πρώτη γραπτή αποτύπωσή του και, δεδομένου ότι η ρηματική διακοίνωση αποτελεί επίσημο έγγραφο, είναι δεσμευτικό για την ΠΓΔΜ.

Η Αθήνα εξαρχής είχε ζητήσει περαιτέρω διασφαλίσεις για τα συγκεκριμένα ζητήματα, ώστε να διευκρινιστεί, πέραν πάσης αμφιβολίας και στο εσωτερικό, ότι οι ανησυχίες περί παραχώρησης εθνότητας στους Σλαβομακεδόνες της ΠΓΔΜ δεν επιβεβαιώνονται.

Η διακοίνωση, εναρμονισμένη με το πνεύμα της Συνθήκης της Βιέννης, εξηγεί τι ακριβώς σημαίνει ο όρος nationality, διευκρινίζοντας ότι πρόκειται για την «ιθαγένεια» ή την «εθνικότητα» και όχι την «εθνότητα». Οπως είναι γνωστό, στη συμφωνία των Πρεσπών ως ιθαγένεια για τους κατοίκους της γειτονικής χώρας ορίζεται η «Μακεδονική/πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας». Σημειώνεται ότι σε αυτή την κατεύθυνση έχει συμβάλει και η πίεση εκ μέρους των Αλβανών στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ, για διαχωρισμό της εθνικότητας από την εθνότητα. Επιπλέον, η ρηματική διακοίνωση διευκρινίζει ότι η μακεδονική γλώσσα αποτελεί παρακλάδι των σλαβικών γλωσσών και, ως εκ τούτου, δεν έχει καμία απολύτως σύνδεση με τον πολιτισμό που αναπτύχθηκε στην περιοχή στην αρχαιότητα και ήταν ξεκάθαρα ελληνικός. Στη ρηματική διακοίνωση περιγράφεται αδρά, επίσης, ο χαρακτήρας του νέου συντάγματος της ΠΓΔΜ, τόσο οι διατάξεις που άλλαξαν όσο και εκείνες που δεν τροποποιήθηκαν.

Αντίδραση Ν.Δ. για τις Επιτροπές Βουλής

Κλειστά χαρτιά, τουλάχιστον έως την ώρα διεξαγωγής της χθεσινοβραδινής ψηφοφορίας, κρατούσε η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ αναφορικά με το πώς σκέφτεται να διαχειριστεί ένα θεσμικό, για το Κοινοβούλιο, πρόβλημα που ανέκυψε μετά την αποχώρηση των ΑΝΕΛ από το κυβερνητικό σχήμα. Το πρόβλημα αφορά τη σύνθεση των Επιτροπών της Βουλής, καθώς ο συσχετισμός δυνάμεων αλλάζει και η πλειοψηφία που αναμενόταν να επιτευχθεί με τη συνδρομή ανεξάρτητων βουλευτών –προερχομένων από άλλα κόμματα– δεν μπορεί να αποτυπωθεί μέσω πιστής τήρησης του Κανονισμού, όπως και στις κοινοβουλευτικές επιτροπές.

Η ανάγκη εξεύρεσης λύσης ήταν εξαρχής επιτακτική, ειδικά ενόψει της εισαγωγής προς έγκριση από την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της συμφωνίας των Πρεσπών. «Οταν έρθει η συμφωνία των Πρεσπών για να ξεκινήσει η διαδικασία στην επιτροπή, θα έχετε ενημερωθεί για όλη τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί», είπε ο κ. Ν. Βούτσης. Οι σχεδιασμοί τροφοδοτούσαν φήμες περί επικείμενων «ακροβασιών» εκ μέρους της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ, γεγονός το οποίο έκανε κόμματα της αντιπολίτευσης να εκφράζουν εντονότατες ανησυχίες, με τη Ν.Δ. να κατηγορεί την κυβέρνηση ότι «προετοιμάζει κάτι που πραγματικά δεν θα έχει προηγούμενο στην κοινοβουλευτική ιστορία της χώρας».

ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΕΔΟΣ-ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ