Στις δύο τα ξημερώματα μία ζεστή νύχτα του περασμένου καλοκαιριού, ο δρ Ορλάντο Γκάρνερ, ιατρός στα επείγοντα του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Μπέιλορ στο Χιούστον του Τέξας, ξύπνησε ακούγοντας τη σύζυγό του να πέφτει λιπόθυμη, προσβεβλημένη από τον ιό, που είχε μολύνει τον ίδιο και τον τριών ετών γιο τους, δύο ημέρες νωρίτερα.

Αδιάκοπο στρες

Οι υγειονομικοί στην πρώτη γραμμή της πανδημίας στις ΗΠΑ βρίσκονται στα όριά τους, καθώς τα κρούσματα και οι θάνατοι συνεχίζουν να αυξάνονται. Σε συνεντεύξεις τους διηγούνται τις συνθήκες αδιάκοπου στρες, κάτω από τις οποίες εργάζονται. Πολλοί κάνουν λόγο για κρίσεις άγχους και συμπτώματα κατάθλιψης, καθώς και χρόνιο αίσθημα απελπισίας και κόπωσης, τα οποία ενισχύονται από την αδιαφορία πολλών συμπατριωτών τους, που δεν μπορούν πια να υπομείνουν τους περιορισμούς της πανδημίας. Ερευνες σε όλο τον κόσμο πιστοποιούν ανάλογα φαινόμενα μεταξύ των εργαζομένων στην υγεία, με τα ποσοστά αυτοκτονιών –πάντα υψηλά στον ιατρικό κλάδο– να αυξάνονται. Παρότι πολλοί έχουν αναζητήσει ψυχολογική στήριξη, άλλοι φοβούνται ότι κάθε εμπλοκή με τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας θα αποτελέσει μόνιμη κηλίδα στο βιογραφικό τους.

Ιατροί και νοσηλευτές στη Νέα Υόρκη βίωσαν την περασμένη άνοιξη τη συμφόρηση των νοσοκομειακών υπηρεσιών. Καμία εκπαίδευση δεν τους είχε προετοιμάσει για τη μανία του ιού, ενώ προσπαθούσαν να αντιμετωπίσουν το κύμα εισαγωγών στα νοσοκομεία.

Η νοσηλεύτρια στα επείγοντα του νοσοκομείου Μάουντ Σαϊνάι του Κουίνς, Σίχα Ντας, θυμάται πως στα μέσα Μαρτίου η ομάδα της, αποτελούμενη από οκτώ νοσηλεύτριες, έπρεπε να φροντίζει από 15 ασθενείς η κάθε μία, τριπλάσιος φόρτος εργασίας σε σχέση με το παρελθόν. «Μας καλούσαν συνέχεια σε δωμάτια για ανάνηψη και οι ασθενείς συνέχιζαν να πεθαίνουν», λέει η Ντας. Πολύ γρήγορα, οι συσκευές υποστήριξης αναπνοής, οι αναπνευστήρες, δεν έφθαναν για τις ανάγκες διασωληνώσεων, υποχρεώνοντας το νοσηλευτικό προσωπικό να επιλέξει ποιος θα εξασφάλιζε τη σωτήρια συσκευή. «Δεν είχαμε αρκετούς αναπνευστήρες. Θυμάμαι να κάνω καρδιακές μαλάξεις και να σπάω πλευρά ασθενών. Αυτοί ήταν γείτονές μας. Ηταν τόσο οδυνηρό», λέει η Ντας, που άρχισε να εμφανίζει συμπτώματα κατάθλιψης, εκνευρισμού με την οικογένειά της, ακόμη και παραισθήσεων, στις οποίες είχε εικόνες δεκάδων φορείων με ασθενείς στα επείγοντα. Η Ντας δεν μπορούσε επίσης να σβήσει από τη μνήμη της την εικόνα των τριών σταθμευμένων φορτηγών ψυγείων στο πάρκινγκ του νοσοκομείου, όπου τοποθετούνταν οι σοροί που δεν χωρούσαν πια στο νεκροτομείο.

Η εποχή των χειροκροτημάτων στα παράθυρα προς τιμήν των υγειονομικών στις ΗΠΑ και σε πολλά μέρη του κόσμου, έχει παρέλθει οριστικά. «Κανείς δεν χειροκροτάει πια. Τους πέρασε», λέει η ψυχίατρος του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στον Σελ Λούις, δρ Τζέσικα Γκολντ. Οι υγειονομικοί, που βρίσκονταν στο επίκεντρο της συζήτησης για τον κορωνοϊό τους πρώτους μήνες της πανδημίας, έχουν υποχωρήσει στο παρασκήνιο.

Κάποιοι, όπως ο δρ Κλιβόν Γκίλμαν στα επείγοντα του νοσοκομείου της Γιούμα στην Αριζόνα, έχουν υποστεί μείωση μισθού, καθώς τα νοσοκομεία προσπαθούν να αποσβέσουν το δυσβάστακτο κόστος της πανδημίας. Αλλοι αρνούνται πεισματικά τον τίτλο των «ηρώων» που τους αποδόθηκε από τα μέσα ενημέρωσης και τις διαφημιστικές εταιρείες, αισθανόμενοι τύψεις για τους ασθενείς που δεν μπόρεσαν να σώσουν. Ο τίτλος του ήρωα υπονοεί γενναιότητα και υπερφυσική δύναμη, αλλά αφήνει λίγο χώρο για ενσυναίσθηση, λέει η ψυχίατρος Νικόλ Ουάσιγκτον. Οταν απεικονίζονται σαν ακλόνητοι σωτήρες, οι υγειονομικοί δεν έχουν τη δυνατότητα –ή το δικαίωμα– να είναι ψυχικά ευάλωτοι. «Δεν προσπαθώ να είμαι ήρωας. Δεν θέλω να είμαι ήρωας. Θέλω να ζήσω», λέει ο δρ Γκίλμαν.

KATHERINE J. WU / THE NEW YORK TIMES