Είναι αναμφίβολα μήνας με μεγάλη συμβολική σημασία ειδικά στη χώρα μας, η οποία θεωρείται από τις πιο όμορφες παγκοσμίως. Ως αποκορύφωμα του καλοκαιριού, ο Αύγουστος είναι λοιπόν ο μήνας κατά τον οποίο θα έπρεπε όλοι να «γευόμαστε» ευτυχισμένοι τις ελληνικές ομορφιές.

Καλώς ή κακώς, για πολλούς, η αίσθηση αυτού του «βαρυσήμαντου» στην εθνική μας συνείδηση μήνα, δεν είναι τελικά αυτή. Πριν από λίγες ημέρες, σε (άλλο) ένα viral post στον λογαριασμό του στο Facebook ο γνωστός συγγραφέας Αύγουστος Κορτώ έγραφε, ανάμεσα σε άλλα, τα εξής:

«Το καλοκαίρι είναι αβάσταχτο για τον καταθλιπτικό: η χώρα ολόκληρη βρίσκεται σε παραθεριστικό αναβρασμό, κι ο άρρωστος, στους αντίποδες, κλείνει στόρια και κουρτίνες και παριστάνει, με το ερκοντίσιον στο φουλ, πως ζει σε μια άλλη εποχή: ο χειμώνας της ταλαιπωρημένης ψυχής. Τον Αύγουστο, ιδίως, το συναίσθημα καταποντίζεται κι άλλο: οι πόλεις ερημώνουν, όλοι ανεβάζουν φωτογραφίες από παραλίες, κι εσύ, ακόμα κι όταν υπάρχουν λεφτά για διακοπές, με το ζόρι φτάνεις ως το σούπερ μάρκετ».

Στην πραγματικότητα, το καλοκαίρι και ο «συμβολικός» Αύγουστος δεν είναι δύσκολος μόνο για τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ψυχολογικές δυσκολίες. Μάλιστα, συχνά η δυσθυμία αυτής της εποχής περιγράφεται ως «αυγουστιάτικα blues» ή «αυγουστιάτικη κατάθλιψη» (κατά το Baby Blues, Monday Blues κ.τ.λ).

Μιλώντας στην «Καθημερινή» η Παναγιώτα Τούμπα, κλινική ψυχολόγος και επιστημονικά υπεύθυνη της κινητής μονάδας ψυχικής υγείας Ν.Α Κυκλάδων- «Κλίμακα» σημειώνει πως το καλοκαίρι αποτελεί διαχρονικά την πιο αγαπημένη εποχή πολλών ανθρώπων, αφού συνδέεται με πολλά ωραία στοιχεία- ήλιο, θάλασσα, διακοπές, διασκέδαση.

Όπως όμως εξηγεί η κα Τούμπα: «Οι ψυχικές διαταραχές δεν παύουν να υπάρχουν επειδή απλά ο κόσμος πηγαίνει διακοπές. Προστίθενται μάλιστα και άλλες δυσκολίες με βασικότερη την προσδοκία ότι το καλοκαίρι πρέπει να είναι διασκεδαστικό. Αυτή η προσδοκία κάνει τα άτομα που υποφέρουν από κάποια ψυχική διαταραχή να νιώθουν ακόμα πιο επιβαρυμένα.

«Οι προσδοκίες καλλιεργούνται μαζικά και συχνά με επιτακτικό τρόπο από ΜΜΕ και social media. Αν λοιπόν η προσδοκία δεν ικανοποιηθεί, αυξάνεται το στρες αλλά και η απογοήτευση. Ένας άνθρωπος που πάσχει μπορεί να σκέφτεται για παράδειγμα: “άλλο ένα καλοκαίρι που όλοι διασκεδάζουν και εγώ νιώθω απελπισμένος’’».

Σύμφωνα με την κα Τούμπα, πολλά από τα επιβαρυμένα ψυχολογικά άτομα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού χάνουν προς ώρας το υποστηρικτικό τους περιβάλλον μιας και πολλοί από τους φίλους και συγγενείς τους φεύγουν σε διακοπές ή δουλεύουν εποχιακά κ.τ.λ. Έτσι, το υποστηρικτικό δίκτυο «φθίνει» και την ίδια στιγμή φθίνει και η ρουτίνα. «Η καθημερινότητα όμως είναι πολύ σημαντική για τη ψυχική υγεία» μας εξηγεί η κα Τούμπα και προσθέτει: «Aν σταματάω να εργάζομαι λόγω άδειας, ή σταματώ να ξυπνάω νωρίς για να πηγαίνω τα παιδιά μου στο σχολείο χάνω και τον προσανατολισμό μου».

Και φυσικά, σύμφωνα με την κα Τούμπα, για πολλούς, υπάρχει και το άγχος για την εικόνα του σώματος στην παραλία- «Υπάρχει κόσμος που στρεσάρεται πολύ με τα καλοκαιρινά ρούχα και το γεγονός ότι μέρη του σώματος είναι πιο εκτεθειμένα. Επίσης, η έντονη ζέστη και η επιμήκυνση της ημέρας είναι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση κάποιων ανθρώπων».

Τελικά, αυτό που συμβαίνει ψυχολογικά σε κάποιους ανθρώπους είναι παρόμοιο με αυτό που συμβαίνει τα Χριστούγεννα, όπου το κοινό αισθάνεται σχεδόν…. υποχρεωμένο να νιώθει ευτυχισμένο. «Υπάρχει ένας όρος που το περιγράφει: εποχή συναισθηματική διαταραχή. Το καλοκαίρι μάλιστα είναι η εποχή, που οι ειδικοί βλέπουμε την μεγαλύτερη έξαρση υποτροπών σε ψυχικές παθήσεις».

Ένα δύσκολο ελληνικό καλοκαίρι

Σε αυτό το σημείο, η κα Τούμπα σημειώνει πως ειδικά το φετινό καλοκαίρι, είναι ψυχολογικά δύσκολο για αρκετούς Έλληνες. Όπως εξηγεί: «Η ακρίβεια και ο πληθωρισμός που εμποδίζουν πολλούς να κάνουν τις διακοπές που ήθελαν έρχονται αμέσως μετά από την κρίση της πανδημίας. Στην πραγματικότητα οι προσδοκίες για το πρώτο μετά- lockdown καλοκαίρι έπεσαν με φόρα πάνω σε ένα τείχος ματαίωσης. Πολλοί από όσους δεν είχαν κάνει διακοπές επί δύο συνεχόμενα καλοκαίρια λόγω πανδημίας, είχαν μετακυλήσει τις προσδοκίες τους σε αυτό».

To ερώτημα λοιπόν είναι τι μπορούμε να κάνουμε όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με αυτή τη ψυχολογία.

«Να διατηρούμε ένα πρόγραμμα και να συνεχίζουμε τις δραστηριότητες μας, να μην παραμελούμε τη διατροφή και τον ύπνο μας» λέει η κα Τούμπα και υπογραμμίζει και το εξής: «Το πώς θα αντιμετωπίσουμε συνολικά αυτή τη ματαίωση έχει να κάνει με το πώς διαχειριζόμαστε όλες τις ματαιώσεις γενικώς, οι οποίες η αλήθεια είναι πως στην εποχή μας είναι ολοένα αυξανόμενες. Το υποστηρικτικό δίκτυο γύρω μας- φίλοι και συγγενείς, παίζει μεγάλο ρόλο στο πως θα αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις».

Αυτό το τελευταίο είναι κάτι που σημείωσε και ο Αύγουστος Κορτώ στο ποστ του- «Η λύση, η βοήθεια που μπορούμε να δώσουμε, είναι απλούστατη. Στο διάστημα της απουσίας μας – όταν ο καταθλιπτικός μας φίλος, που τα παίρνει όλα προσωπικά γιατί αυτή είναι η φύση της νόσου, νιώθει ότι τον εγκαταλείψαμε -μες στις αναρτήσεις και την καλοπέραση, κάνουμε ένα τηλέφωνο κάθε-δυο τρεις μέρες, ίσα να σπάει η ερημιά του, κι ας μην έχει νέα να μας πει. Δεν αγαπάμε τους άλλους μόνο ως πηγές ψυχαγωγίας. Όπως και των Χριστουγέννων, η αυγουστιάτικη κατάθλιψη χρειάζεται απλώς και μόνο την ελάχιστη στοργή, το νοιάξιμο: μια φωνή που σου μιλάει, και σου θυμίζει ότι δεν είσαι μόνος».

Όπως πάντως καταλήγει η κα Τούμπα: «Σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να φιλτράρουμε τα ερεθίσματα που δεχόμαστε για το πώς πρέπει να είναι το καλοκαίρι. Το καλοκαίρι είναι μια εποχή. Άλλωστε, αυτό που προβάλλεται δεν είναι καν όλο το καλοκαίρι- είναι μια στιγμή, ένα στιγμιότυπο, μια φωτογραφία. Δεν είναι η πραγματικότητα».

Δήμητρα Τριανταφύλλου – kathimerini.gr