Από το κρυφτό μέχρι τα στοιχειωμένα σπίτια, μελέτη δείχνει ότι ο «ψυχαγωγικός φόβος» μπορεί να μας διδάξει να αντιμετωπίσουμε τρομακτικές καταστάσεις

Είναι σκοτάδι και υπάρχει ένας δολοφόνος που κυκλοφορεί ελεύθερος τρομοκρατώντας τους κατοίκους μιας περιοχής ή ολόκληρης της πόλης. Αυτή είναι συνήθως η βασική πλοκή στις ταινίες και σειρές τρόμου, ακόμα και τα βιντεοπαιχνίδια.

Μερικοί δεν αντέχουν αυτού του είδους τις ιστορίες με αποτέλεσμα να τις αποφεύγουν. Υπάρχουν όμως άλλοι που τις παρακολουθούν χωρίς να αισθάνονται άβολα. Το «παράδοξο του τρόμου» είναι ότι ο φόβος, κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες, μπορεί να είναι διασκεδαστικός. Και η ψυχαγωγική μορφή τρόμου, όπως έχει χαρακτηριστεί, μπορεί μάλιστα (και) να μας ωφελήσει.

Η διασκέδαση με το συναίσθημα του τρόμου είναι ένα «πολύ σημαντικό εργαλείο εκμάθησης» είπε στη The Washington Post ο διευθυντής του Εργαστηρίου Ψυχαγωγικού Τρόμου στο Πανεπιστήμιο Aarhus της Δανίας, Ματίας Κλάσεν. «Μαθαίνουμε για τους κινδύνους του κόσμου και τις δικές μας αντιδράσεις: πώς είναι να φοβάται κάποιος; πόσο φόβο αντέχω;».

Τα τελευταία χρόνια, οι ταινίες τρόμου έχουν γίνει περισσότερο δημοφιλείς. Σε πρόσφατη μελέτη του Κλάσεν, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 1.000 Αμερικανοί, το 55% δήλωσε θαυμαστής του horror. Ωστόσο, οι ταινίες τρόμου δεν είναι το μοναδικό είδος με το οποίο ο κόσμος διασκεδάζει, σύμφωνα με τον διευθυντή του Εργαστηρίου.

Πολλοί που δεν θεωρούσαν τους εαυτούς τους θαυμαστές του τρόμου, απολαμβάνουν podcasts αληθινού εγκλήματος και μυθιστορήματα που περιλαμβάνουν βία και φόνο. Άλλοι μπορεί να απολαμβάνουν ντοκιμαντέρ με θέμα τη φύση και τα αρπακτικά.

Η ιδέα του τρόμου υπάρχει στη ζωή μας από νεαρή ηλικία με παιχνίδια όπως το κρυφτό. «Δεν έχω συναντήσει κάποιον άνθρωπο που να μην του άρεσε έστω και λίγο ο ψυχαγωγικός φόβος», τόνισε ο διευθυντής.

Αδρεναλίνη και μια ευκαιρία εκμάθησης

Οπότε γιατί μας αρέσουν οι ιστορίες τρόμου; Πρόκειται για έναν συνδυασμό αδρεναλίνης και μιας ευκαιρίας να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε τρομακτικές καταστάσεις σε ένα ασφαλές περιβάλλον, λένε οι ερευνητές.

Όταν φοβόμαστε, το ενδοκρινικό σύστημα απελευθερώνει αδρεναλίνη, νορεπινεφρίνη και κορτιζόλη ώστε να προετοιμάσει το σώμα μας για δράση. Γνωρίζουμε ότι η σειρά ταινιών «Halloween» του Μάικλ Μάιερς δεν παρουσιάζει αληθινά γεγονότα, αλλά ο εγκέφαλός μας ακόμα ανταποκρίνεται στην ιδέα μιας απειλής με μαχαίρι. Μια μελέτη έδειξε ότι η θέαση ταινιών τρόμου ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που «απαντούν» σε απειλές σαν ο κίνδυνος να είναι πραγματικός.

Προσδιορίζοντας τι προκαλεί φόβο και τρόμο, οι άνθρωποι μπορεί να έχουν περισσότερο έλεγχο της συναισθηματικής τους κατάστασης. Με την πάροδο του χρόνου, «οι θεατές μπορούν να μάθουν πώς να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους επειδή τα εκφράζουν σε ένα ασφαλές μέρος», λένε οι ειδικοί.

Και υπάρχουν στοιχεία ότι το συχνό παιχνίδι με τον φόβο μπορεί να βοηθήσει όταν προκύπτουν αληθινές απειλές. Στην αρχή της πανδημίας, οι θαυμαστές των ταινιών τρόμου ήταν πιο ανθεκτικοί σε ψυχολογικό επίπεδο. Το παιχνίδι με τον φόβο μας βοηθάει να μάθουμε τι είναι εκείνο που κάνει το σώμα μας όταν βρισκόμαστε υπό απειλή και «πώς να το αντιμετωπίσουμε όταν πράγματι βιώνουμε μια τρομακτική κατάσταση ή όχι τόσο», εξήγησε ο Κλάνσεν.

Πηγή: kathimerini.gr με πληροφορίες από The Washington Post