«Μη με δώσετε, είμαι ένας από σας».«Τι εννοείς; Είσαι αστυνομικός;».«Όχι, είμαι χρυσαυγίτης».

Άρθρο για την άνοδο και την κατάρρευση της Χρυσής Αυγής φιλοξενεί ο βρετανικός Guardian, κάνοντας μια αναδρομή τη νύχτα της δολοφονίας του αντιφασίστα Παύλου Φύσσα, από τον χρυσαυγίτη, Γιώργο Ρουπακιά.

«Μια δεκαετία πριν» αναφέρει το άρθρο του Daniel Trilling «βίαιοι ρατσιστές εκμεταλλεύτηκαν μια εθνική κρίση ώστε να εισέλθουν την πολιτική σκηνή της Ελλάδας. Το κόμμα ‘’πιάστηκε’’ στη μεγαλύτερη δίκη Ναζιστών από τη δίκη της Νυρεμβέργης, και τώρα καταρρέει – αλλά η επιτυχία του παραμένει μια προειδοποίηση».

«Αν και τα μέλη της Χρυσής Αυγής έπαιζαν μερικές φορές το παιχνίδι μιας αξιοσέβαστης πολιτικής, δεν ήταν απλοί δεξιοί λαϊκιστές. Ήταν το είδος των Ναζί που διαβάζουμε περισσότερο στα βιβλία ιστορίας.

Καθοδηγούμενη από το βαθύ ρατσισμό και την αντισημιτική θεωρία συνωμοσίας, με μια ένθερμη αφοσίωση στον Χίτλερ, η Χρυσή Αυγή συνδύαζε τη βία στο δρόμο με διαδηλώσεις με δαυλούς και ακραία ρητορική».

«Η Ευρώπη των εθνών επέστρεψε» γράφει το άρθρο του Guardian, επικαλούμενο μια συνέντευξη τύπου τον Μάιο του 2012. «Η Ελλάδα είναι μόνο η αρχή».

Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα και η δίκη

Ο αρθρογράφος ανατρέχει στη δολοφονία του Παύλου Φύσσα την 17η Σεπτέμβρη, τη «βραδιά του Σεπτέμβρη του 2013 που άλλαξε τα πάντα» και στη δολοφονία του Πακιστανού εργάτη Σαχζάτ Λουκμάν.

Ο αρθρογράφος μάλιστα σημειώνει πως η δολοφονία του πακιστανού εργάτη, σε αντίθεση με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, αναφέρθηκε ελάχιστα από τα ελληνικά ΜΜΕ, πόσο μάλλόν διεθνώς.

Η δολοφονία ωστόσο του Φύσσα γρήγορα εξελίχθηκε σε μια έρευνα για τη Χ.Α. συνολικά.

Συνολικά, 68 άτομα κατηγορούνται καθοδήγηση ή συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση.

Η κρίση και η άνοδος

Κατά τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης πολλές περιοχές του κέντρου άρχισαν να υποβαθμίζονται – κάτι για το οποίο ορισμένοι κατηγορούσαν τους μετανάστες.

Η περιοχή του Άγιου Παντελεήμονα και οι γύρω δρόμοι έγιναν γνωστές για τις επιθέσεις των χρυσαιγτών σε μετανάστες.

Τα γνωστά «τάγματα εφόδου» συχνά φορούσαν μπλούζες της Χρυσής Αυγής, επιτίθονταν σε Αφγανούς, Πακιστανούς και Αφρικανούς με ξύλά και σιδερογροθιές.

«Μετά τους πρόσφυγες, ο στόχος θα είστε εσείς, οι αριστεροί και οι Εβραίοι» ανέφερε σε μαρτυρία της μια κάτοικος της περιοχής.

Στις εκλογές του 2012, το κόμμα κυριάρχησε ανάμεσα σε μια πιο λαϊκιστική εικόνα – παραγκωνίζοντας τους πιστωτές της Ελλάδας και υποκρύπτοντας τα νεοναζιστικά χαρακτηριστικά του από τα βίαιη ρητορική τους – όπως το να υπόσχεται να βυθίσει σκάφη που μεταφέρουν πρόσφυγες στο Αιγαίο.

Οι υποψήφιοι ισχυρίζονταν ότι θα προσφέρουν ασφάλεια, την οποία το κράτος δεν μπορούσε να παρέχει.

Στα τέλη του 2013, μετά το κύμα συλλήψεων που ακολούθησε μετά τη δολοφονία του Φύσσα, ξεκίνησε η έρευνα κατά της Χρυσής Αυγής.

Τα ποσοστά της άρχισαν να πέφτουν ωστόσο αυτό αποδείχθηκε προσωρινό. Λίγους μήνες μετά τη δολοφονία, επανήλθε στις εκλογές γύρω στο 7%.

Το 2013 η Βουλή περνάει ψήφισμα άρσης ασυλίας βουλευτών της Χρυσής Αυγής καθώς και αναστολής της κρατικής χρηματοδότησης, λόγω των κατηγοριών της για εγκληματική δραστηριότητα.

Ωστόσο να μέτρα αυτά δεν ήταν αρκετά για να στερήσουν στα μέλη της τη βουλευτική τους ιδιότητα.

Ο «Φύρερ» μπροστά στους δικαστές

Στις 6 Νοεμβρίου 2019 ο Μιχαλολιάκος εμφανίζεται στο δικαστήριο.

Μπροστά όμως στους δικαστές φαίνεται πως του ήταν δύσκολο να υπερασπιστεί τις πεποιθήσεις του, αντ’ αυτού αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες.

Ο ίδιος εμφανίστηκε να εγκαταλείπει ακόμα και τους οπαδούς του, αρνούμενος ακόμα και τον ισχυρισμό του Γιώργο Πατέλη, ότι τη νύχτα της δολοφονίας του Φύσσα «είχαν απλώς πάει για φυλλάδια». «Κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ περίεργο» υποστήριξε ο Μιχαλολιάκος.

Αποχωρώντας από το δικαστήριο κατέγραψε τη στιγμή σε βίντεο για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ισχυριζόμενος ότι «υπερασπίστηκε τη Χρυσή Αυγή και τους υπερασπιστές της».

«Όταν επισκέφθηκα την Αθήνα στα τέλη του 2019, πήγα να δω το μέρος όπου σκοτώθηκε ο Φυσάς.

Η λεωφόρος Τσαλδάρη έχει πάρει πια την ονομασία του: ένα μνημείο βρίσκεται στο σημείο όπου πέθανε. Επισκέφθηκα επίσης την πλατεία του Αγίου Παντελεήμονα, όπου η Χρυσή Αυγή είχε εγκατασταθεί μια δεκαετία νωρίτερα. Πριν, οι περιοχές που επισκεπτόμουν, ήταν συχνά έρημες. Οι μετανάστες της γειτονιάς φοβήθηκαν να εγκατέλειψαν τα σπίτια τους υπό τον φόβο των επιθέσεων» αναφέρει ο αρθρογράφος.

«Επτά χρόνια αργότερα, η πλατεία είχε μεταμορφωθεί. Ήταν σχεδόν τετριμένη: μια πολυπολιτισμική γειτονιά μιας ευρωπαϊκής πόλης, της οποίας οι κάτοικοι της Ελλάδας, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας κάθονταν έξω από κοινού, μιλούσαν, τσέκαραν τα κινητά τους και χάζευαν τον ήλιο» καταλήγει το άρθρο, αποτυπώνοντας την επιρροή της Χρυσής Αυγής και τη σταδιακή εξαφάνισή της από τις περιοχές του κέντρο της Αθήνας.