Την έντονη αντίδραση της Αθήνας προκαλεί η απροθυμία των Σκοπίων να εφαρμόσουν τη Συμφωνία των Πρεσπών, επιτρέποντας – μεταξύ άλλων – ακόμα και σήμερα τη χρήση συμβόλων όπως ο Ήλιος της Βεργίνας, αλλά και τη χρήση του όρου «μακεδονικό» για σειρά προϊόντων της γειτονικής χώρας

Την έντονη αντίδραση της Αθήνας προκαλεί η απροθυμία των Σκοπίων να εφαρμόσουν όσα προβλέπει η Συμφωνία των Πρεσπών, με αποτέλεσμα μέχρι σήμερα να χρησιμοποιούν σύμβολα όπως ο Ήλιος της Βεργίνας, καθώς και τον όρο «μακεδονικός» για πολλά εμπορικά προϊόντα τους.

Οι επισημάνσεις που είχαν γίνει προς τα Σκόπια όλο το προηγούμενο διάστημα έπεσαν στο κενό.

Οι γείτονες ακολούθησαν παρελκυστική τακτική επί μακρόν που είχε ως αποτέλεσμα να κορυφωθεί η ενόχληση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο απέστειλε δύο επίσημα διαβήματα διαμαρτυρίας το πρώτο δεκαπενθήμερο του Σεπτεμβρίου.

Όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές στην εφημερίδα Real News, στο ελληνικό ΥΠΕΞ θεωρούν ότι τα Σκόπια κωλυσιεργούν σκοπίμως.

Έχουν περάσει οκτώ ολόκληροι μήνες από την ψήφιση της Συμφωνίας των Πρεσπών και οι αρχές της γειτονικής χώρας όχι απλώς δεν έχουν προχωρήσει σε ταχεία εφαρμογή των όρων της συμφωνίας, αλλά ακόμα δεν έχουν δώσει ολοκληρωμένη πληροφόρηση ως προς το χρονοδιάγραμμα και τις ενέργειες στις οποίες θα προβούν, με αποτέλεσμα η ελληνική πλευρά να μη γνωρίζει τι πρέπει να περιμένει».

Εμφατική προειδοποίηση

Σύμφωνα με ασφαλείς πηγές που επικαλείται η εφημερίδα, στις αρχές Σεπτεμβρίου ο πρέσβης Δημήτριος Γιαννακάκης, επικεφαλής του Γραφείου Συνδέσμου της Ελλάδας στα Σκόπια, συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών της γειτονικής χώρας Νίκολα Ντιμιτρόφ, γνωστοποιώντας του την έντονη ανησυχία της Αθήνας για τις καθυστερήσεις.

Στις 13/9/2019 ακολούθησε δεύτερη συνάντηση του κ. Γιαννακάκη με υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών της γειτονικής χώρας.

Η ελληνική πλευρά εξέθεσε σειρά προβληματισμών, τονίζοντας ότι είναι αδήριτη ανάγκη για τα ίδια τα Σκόπια να έχουν σημειώσει αποφασιστική πρόοδο στην εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Οκτωβρίου, στο οποίο αναμένεται να συζητηθούν θέματα διεύρυνσης.

Έως σήμερα η θέση της ελληνικής πλευράς ήταν ότι, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, για κομβικής σημασίας ζητήματα εξακολουθεί να καταγράφεται μηδενική πρόοδος.

Η Αθήνα προειδοποίησε ξεκάθαρα τα Σκόπια ότι πρέπει να εφαρμόσουν έμπρακτα και χωρίς περιστροφές τα άρθρα 8.2 (περί ανάδειξης της ελληνικότητας των αρχαίων Μακεδόνων) και 8.3 (περί αφαίρεσης του Ήλιου της Βεργίνας) της συμφωνίας και να πάψουν να αναλώνονται σε συμβολικές κινήσεις τον Οκτώβριο, στο παρα πέντε της συνόδου.

Η… βαλκανική αναβλητικότητα

Η στάση των γειτόνων μόνο αισιοδοξία δεν προκάλεσε στην ελληνική πλευρά για το άμεσο μέλλον.

Οι αξιωματούχοι των Σκοπίων δεν αμφισβήτησαν τις καθυστερήσεις. Αντιθέτως, τις απέδωσαν στη βαλκανική αναβλητικότητα και στην αδικαιολόγητη -όπως και οι ίδιοι παραδέχθηκαν- πεποίθηση ορισμένων ότι η εφαρμογή των μέτρων πρέπει να αρχίσει μετά την παρέλευση του εξαμήνου.

Για την ελληνική πλευρά, ωστόσο, ως ιδιαιτέρως σημαντική αξιολογείται η έλλειψη βούλησης τμήματος τής ηγεσίας του κυβερνώντος κόμματος το οποίο διερωτάται γιατί να ανάλάβει τέτοιο πολιτικό κόστος εφόσον δεν έχει εξασφαλιστεί το ότι η Ε.Ε. θα δώσει ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική πλευρά επέμεινε ότι, όσα προσκόμματα και αν εμφανίζονται, η άλλη πλευρά δεν απαλλάσσεται από την υποχρέωση εφαρμογής της συμφωνίας.

Ο Ήλιος της Βεργίνας

Ο Έλληνας πρέσβης αναφέρθηκε σε απαίτηση της ελληνικής πλευράς να προχωρήσει άμεσα η αφαίρεση του Ηλιου της Βεργίνας και από πεζοδρόμια, ιστούς σημαιών, πλατείες ακόμα και από υπαίθρια καταστήματα με σουβενίρ. Φαίνεται όμως ότι το συγκεκριμένο ζήτημα απαιτεί ακόμα πολύ χρόνο.

Παρά το γεγονός ότι οι κυβερνητικές Αρχές στα Σκόπια φέρεται να έχουν δώσει εντολή για αφαίρεση του συμβόλου από τους δημόσιους χώρους μέχρι τις 3 Οκτωβρίου, είναι πολύ πιθανό να εγερθούν αμφισβητήσεις ως προς το τι αποτελεί δημόσιο χώρο (π.χ. πεζοδρόμια ανήκοντα σε πολυκατοικίες και όχι στον δήμο, σημαίες σε ιδιωτικά οικόπεδα, υπαίθρια καταστήματα με σουβενίρ κλπ).

Κρυφτούλι με τις πινακίδες

Είναι γεγονός ότι η κυβέρνηση Ζάεφ έχει ανοικτά αρκετά μέτωπα στο εσωτερικό της χώρας, έχοτνας να αντιμετωπίσει από τη μία την αντιπολίτευση πυο προσπαθεί να εκμεταλλευθεί πολιτικά το ζήτημα και αφετέρου φοβάται τις αντιδράσεις θιγμένων πολιτών οι οποίοι υποβάλουν ακόμα και μηνύσεις για καταστροφή ξένης περιουσίας.

Μείζον ζήτημα υπάρχει όσον αφορά τις τις πινακίδες οι οποίες, βάσει της συμφωνίας, πρέπει να τοποθετηθούν στα μνημεία ούτως ώστε να αναδειχθεί η ελληνικότητα των αρχαίων Μακεδόνων.

Η εικόνα που έχει το υπουργείο Εξωτερικών είναι ότι οι πινακίδες ήταν πολύ μικρές, κατασκευασμένες από πλαστικό και τοποθετήθηκαν στα περισσότερα μνημεία με κόλλα, με αποτέλεσμα είτε να αφαιρεθούν είτε να βανδαλιστούν σχεδόν αμέσως και ως εκ τούτου να μην είναι ορατές.

Οι ίδιες πληροφορίες υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση Ζάεφ έδωσε εντολή για την άμεση αντικατάστασή τους χωρίς ωστόσο να υπάρχει η παραμικρή ενημέρωση προς την ελληνική πλευρά για το πότε αυτή θα ολοκληρωθεί.

Η ελληνική πλευρά έχει ήδη επισημάνει συγκεκριμένα μνημεία στην πόλη των Σκοπίων, αλλά και παραδείγματα τα οποία χρήζουν παρεμβάσεων.

Η λίστα με τις παρεμβάσεις:

-Τα αγάλματα των οκτώ αρχαίων Μακεδόνων βασιλέων στη Γέφυρα των Πολιτισμών, στο κέντρο των Σκοπίων

-Το Μέγαρο της Λυδίας της Φιλιππησίας

-Το μνημείο για τα παιδιά – πρόσφυγες σε πλατεία απέναντι από τη Βουλή. Η ελληνική πλευρά υπενθύμισε ότι το 2016 τοποθετήθηκε εκεί πινακίδα με τον Ήλιο της Βεργίνας και με την απαράδεκτη αναφορά σε «γενοκτονία των Μακεδόνων» στην Ελλάδα.

-Ο Ήλιος της Βεργίνας σε κεντρικό δρόμο των Σκοπίων, με τους Σκοπιανούς να υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ιδιωτικό χώρο.

-Η τεράστια πινακίδα σε κτίριο με τίτλο «Αρχαιολογικό Μουσείο της Μακεδονίας».

-Το λογότυπο δήμου Κριβο-γκάστανι στο οποίο απεικονίζεται ο Ήλιος της Βεργίνας.

Στα διαβήματά του το ελληνικό ΥΠΕΞ επεσήμανε επίσης τα προβλήματα που έχουν κατά καιρούς προκληθεί σε διεθνείς εκθέσεις στις οποίες η γειτονική χώρα αναφερόταν σε πινακίδες ή κείμενα ως «Μακεδονία», αλλά και το γεγονός ότι σε αθλητικές διοργανώσεις οι αποστολές της γειτονικής χώρας χρησιμοποιούν στολές με τα διακριτικά «Μακεδονία».

Οι «ντρίμπλες» του Ζάεφ στη Νέα Υόρκη

Η ενόχληση της Αθήνας για την παρελκυστική τακτική των Σκοπίων εκφράστηκε και στην πρόσφατη συνάντηση που είχαν ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Ζόραν Ζάεφ στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ.

Ο κ. Ζάεφ ζήτησε την στήριξη του Έλληνα πρωθυπουργού στην ενταξιακή προοπτική των Σκοπίων, για να λάβει ξεκάθαρη απάντηση από τον κ. Μητσοτάκη ο οποίος αφού τόνισε πως ο ίδιος δεν θα υπέγραφε την Συμφωνία των Πρεσπών αλλά από την στιγμή που κυρώθηκε θα την εφαρμόσει, του ξακαθάρισε ότι υπάρχουν σημεία όπου η χώρα του καθυστερεί την υλοποίηση της Συμφωνίας.

Παράλληλα ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πως παραμένουν δύσκολα πεδία όπως το θέμα των εμπορικών επωνυμιών των επιχειρήσεων.

Σε αυτές τις επισημάνσεις -αξίζει να σημειωθεί- ο Ζόραν Ζάεφ έδειξε πρόθεση να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις της Συμφωνίας.

Στη συνέχεια είπε στον κ. Μητσοτάκη ότι υπάρχει περιθώριο πλέον για περισσότερες ελληνικές επενδύσεις στην χώρα του, για να εισπράξει «πληρωμένη» απάντηση από τον Έλληνα πρωθυπουργό ότι και τα προηγούμενα χρόνια που δεν υπήρχε Συμφωνία, αυτό δεν εμπόδισε την ενεργοποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων.