Στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, σε έναν χρόνο από τώρα, η Μποντούρ αλ Κασίμι, πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Εκδοτών, θέλει να φέρει μαζί της διεθνείς εκδότες, ώστε «να βάλουμε τους Έλληνες εκδότες στον διεθνή χάρτη, να τούς υποστηρίξουμε μέσω συνδέσεων, δικτυώσεων και ευκαιριών», όπως χαρακτηριστικά λέει, μιλώντας στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Η Μποντούρ Αλ Κασίμι, η οποία βρέθηκε για λίγες ημέρες στη Θεσσαλονίκη, με αφορμή τη 18η διοργάνωση, σημείωσε ότι η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης και όλες οι μεγάλες εκθέσεις βιβλίου είναι εξαιρετικές, «αλλά αν ψάχνει κάποιος για κάτι μοναδικό, ίσως η Θεσσαλονίκη είναι το μέρος που πρέπει να επισκεφτεί, γιατί μπορεί να βρει νέες φωνές και νέους συγγραφείς, ιδιαίτερα από τα Βαλκάνια» και να φέρει κοντά εκδότες που ίσως να μην έχουν συναντηθεί ποτέ σε μεγάλες εκθέσεις βιβλίου. «Αξίζει να βρει κάποιος τον χρόνο να έρθει εδώ, να δει μια καινούργια αγορά, να συναντήσει καινούργια πρόσωπα, νέους εκδότες», τονίζει, επισημαίνοντας πως για την ίδια, ό,τι καινούργιο είναι πάντοτε συναρπαστικό.

«Δε θέλω να βλέπω τα γνωστά πρόσωπα. Η Θεσσαλονίκη θα μπορούσε να είναι η εναλλακτική πρόταση», σημειώνει κι εξηγεί ότι αυτό που μετράει σήμερα στις εκδόσεις είναι η μοναδικότητα που μπορεί να προσφέρει κάποιος κι αυτό παροτρύνει τους εκδότες να ανακαλύψουν.

Να αναζητάς το καινούργιο

«Οι εκδότες αναζητούν σήμερα ποικίλες αφηγήσεις, για κάτι που δεν έχει εκδοθεί ξανά», υπογραμμίζει και αναφέρει ένα παράδειγμα που την εντυπωσίασε από την πρόσφατη επίσκεψή της στην Ισπανία, στην απονομή του βραβείου Planeta τον Οκτώβρη του 2021. «Ο κόσμος λάτρεψε το βιβλίο που βραβεύτηκε, της Κάρμεν Μόλα. Ανακοίνωσαν λοιπόν το βραβείο, ζητώντας από τη συγγραφέα να το παραλάβει και τότε ανέβηκαν στη σκηνή τρεις άνδρες. Ήταν ένα σοκ για όλους, καθώς πίστευαν ότι ήταν γραμμένο από μια γυναίκα συγγραφέα».

Η Κάρμεν Μόλα ήταν -μέχρι τον Οκτώβριο που έγινε η βράβευση- η αινιγματική συγγραφέας του La Bestia, ενός μυθιστορήματος που λατρεύτηκε από το ισπανόφωνο κοινό. «Υπάρχουν νέα πράγματα συνεχώς. Αν σταματήσεις να ψάχνεις και να έχεις περιέργεια, η ζωή γίνεται βαρετή», είναι το μότο της αλ Κασίμι.

Γέφυρες επικοινωνίας

«Η πανδημία μας έδωσε μια ευκαιρία να σταματήσουμε και να σκεφτούμε. Να φτιάξουμε οτιδήποτε χρειάζεται επιδιόρθωση», τονίζει. Ως πρόεδρος έκανε μια έρευνα ανάμεσα στα μέλη της Ομοσπονδίας για να δει πώς αντιμετωπίζουν την κατάσταση με την πανδημία και συμπέρανε ότι πρόκειται για μία κατακερματισμένη βιομηχανία. «Δεν μιλάμε ο ένας με τον άλλο. Ο καθένας εργάζεται μόνος του. Γι’ αυτό τον λόγο θεώρησα ότι την περίοδο της προεδρίας μου θέλω να εργαστώ για να δημιουργήσω γέφυρες επικοινωνίας ανάμεσα στους εκδότες, όπως και ανάμεσα σε εκδότες με άλλους συνεργαζόμενους φορείς», σημειώνει και προσθέτει ότι στη δημιουργία αυτών των γεφυρών αποσκοπεί η πρωτοβουλία InSPIRe (International Sustainable Publishing & Industry Resilience).

Η πανδημία χώρισε τις αγορές στα δύο

Μια άλλη πρωτοβουλία, που προέκυψε μέσα από την έρευνα της Ομοσπονδίας, αφορά τους διαφορετικούς τρόπους που κάθε περιοχή αντιμετωπίζει την πανδημία. Όπως αναφέρει η Μποντούρ αλ Κασίμι, στη βόρεια Ευρώπη, πήγαν πολύ καλά. Πουλήθηκαν περισσότερα βιβλία, καθώς τα βιβλιοπωλεία παρέμειναν ανοιχτά. Σε άλλες περιοχές, όπως στην Αφρική, την Ασία, τη Μέση Ανατολή και τη Λατινική Αμερική συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Οι βιομηχανίες τους υπέφεραν, γιατί ματαιώθηκαν όλες οι εκθέσεις βιβλίου και σταμάτησαν τα πάντα.

«Αποφασίσαμε λοιπόν, ότι πρέπει να διασφαλίσουμε τη λείανση αυτών των διαφορών και σε αυτό παίζει σημαντικό ρόλο η αναβάθμιση των δεξιοτήτων. Θέλουμε να είμαστε σίγουροι ότι οι εκδότες έχουν τις σωστές δεξιότητες για να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές», τονίζει και παρατηρεί ότι αυτήν την περίοδο πήγαν καλύτερα οι χώρες που έχουν ψηφιακές υποδομές και δυνατή αναγνωστική κουλτούρα.

Ψηφιακά ή τώρα ή ποτέ

Ο εκδοτικός κόσμος αυτήν την εποχή, σύμφωνα με την ίδια, είναι αντιμέτωπος με νέα επιχειρηματικά μοντέλα και νέες καταστάσεις, με κυριότερη την ψηφιακή μετάβαση, στην οποία δίνει μεγάλη έμφαση. «Πρέπει ο καθένας μας να είναι έτοιμος για την αλλαγή. Στο παρελθόν, οι εκδότες φοβόνταν να κάνουν το βήμα προς τον ψηφιακό κόσμο. Με την πανδημία όμως δεν υπάρχει επιλογή. Είναι ή τώρα ή ποτέ, οπότε πρέπει να τους ωθήσουμε να κατευθυνθούν προς τα εκεί», σημειώνει.

Σε αυτήν την κατεύθυνση δημιούργησε την ακαδημία IPA. Πρόκειται για διαδικτυακά, δωρεάν masterclasses για τα μέλη της Ομοσπονδίας σε όλο τον κόσμο. «Μέσα από την ακαδημία μπορούν να αναπτύξουν νέες δεξιότητες, αξιοποιώντας συνεργασίες που έχουμε με το New York Publishing School, το Oxford Brookes Publishing και το Publishers Training Center στη Μεγάλη Βρετανία» και γι’ αυτό τον σκοπό, από τον Ιανουάριο του 2022 και για τους επόμενους 18 μήνες θα υπάρχει διαδικτυακά ελεύθερο, σχετικό περιεχόμενο.

Τα δυνατά σημεία της Ελλάδας

Εξεπλάγη ευχάριστα από τις συναντήσεις που είχε με εκδότες κατά την παραμονή της στη Θεσσαλονίκη. «Αυτό που έχετε εδώ είναι πραγματικά μοναδικό: πολύ δυνατή κληρονομιά, την οποία σέβεται μέχρι σήμερα ο κόσμος και ανθρώπινη σύνδεση, το οποίο είναι πολύ σημαντικό. Μού άρεσε που είδα εκδότες, που ακόμη κι εκείνοι που δυσκολεύονται λόγω εποχής, δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό για να συνεχίσουν. Τους είδα να φτιάχνουν τα σταντς τους για την έκθεση με αισιοδοξία και αυτήν την περίοδο, αυτό είναι που πραγματικά χρειαζόμαστε», τονίζει και συμπληρώνει ότι «είμαστε πιο κοντά από ό,τι νομίζουμε. Τα βιβλία βοηθούν σε αυτό. Όσο περισσότερο κάποιος διαβάζει, τόσο καταλαβαίνει ότι ο κόσμος είναι πραγματικά μικρός».

Χαρακτήρισε εξαιρετική πρωτοβουλία το Greek Lit, το πρόγραμμα επιδότησης μεταφράσεων της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. «Η μετάφραση δίνει την ευκαιρία να πεις την ιστορία σου με τη δική σου φωνή, αντί να μιλάει κάποιος άλλος για σένα», υπογράμμισε.

Η πάλη των γυναικών και το Publisher

Η 43χρονη Μποντούρ αλ Κασίμι χαρακτηρίζει τον εαυτό της περίεργη, παιδί στην καρδιά -«δεν θέλω να χάσω το παιδί μέσα μου», λέει χαρακτηριστικά- και σκληρά εργαζόμενη. Πώς τα καταφέρνει με τέσσερα παιδιά; «Δεν θα πω ότι είναι εύκολα, ιδιαίτερα με τα ταξίδια. Σαν μητέρες παλεύουμε καθημερινά με τις αποφάσεις που παίρνουμε».

Για να βοηθήσει γυναίκες στο χώρο των εκδόσεων δημιούργησε πριν από μερικά χρόνια το δίκτυο PublisHer, γιατί, όπως σημειώνει, σε πολλές εκδηλώσεις ήταν η μοναδική γυναίκα. «Ένιωθα πολύ μόνη και αναρωτιόμουν γιατί ενώ υπάρχουν πολλές γυναίκες στις εκδόσεις, δεν βρίσκονται σε υψηλές θέσεις. Είναι σίγουρα η οικογένεια, οι υποχρεώσεις, αλλά νομίζω ότι έχει να κάνει και με την αυτοπεποίθηση. Αμφισβητούμε τους εαυτούς μας όλη την ώρα, κάτι που δεν κάνουν οι άντρες. Πρέπει να αλλάξουμε την κουλτούρα μας κι άρχισα αυτό το δίκτυο για να δώσω μέσω αυτής της πλατφόρμας μια ευκαιρία να μιλάμε μεταξύ μας». Μέλη του δικτύου είναι και άντρες καθώς, όπως τονίζει, είναι σημαντικό να υπάρχει διάλογος.

Υπογραμμίζει δε, ότι στόχος της είναι να δώσει σε άλλους ανθρώπους όσες ευκαιρίες έχουν δοθεί στην ίδια. «Να ανοίγω πόρτες στους ανθρώπους», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.