Θύμα του COVID-19 έπεσε και το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας, τα έργα του οποίου δεν ολοκληρώνονται εντός του τρέχοντος έτους, όπως ήταν αρχικώς προγραμματισμένα.

Ο λόγος, για την ανάταξη της σηματοδότησης στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη, η οποία είναι απαραίτητη προκειμένου να λειτουργήσει στην πλήρη έκτασή της η ηλεκτροδοτούμενη πλέον σιδηροδρομική γραμμή.

Σύμφωνα με σχετική απόφαση, έγινε δεκτή η αίτηση χορήγησης παράτασης κατά 14 μήνες μεταθέτοντας την ολοκλήρωση για τις αρχές του νέου έτους. Πλέον, νέα προθεσμία «εγκαινίων» ορίστηκε η 26η Ιανουαρίου 2021. Το έργο ανάταξης και αναβάθμισης του συστήματος σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης (αλλά και αντικατάστασης 70 αλλαγών τροχιάς), σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας, είναι απαραίτητο για να περάσουμε στην επόμενη μέρα του σιδηροδρόμου.

Με την ολοκλήρωσή του, καθώς και με τις εργολαβίες που αφορούν τη λειτουργία του ETCS (European Train Control System) και του ERTMS (European Railway Traffic Management System), από το 2021 πλέον, θα παρέχεται η δυνατότητα στα τρένα να αναπτύσσουν μεγαλύτερες ταχύτητες. Επίσης αυξάνεται η ασφάλεια των σιδηροδρομικών μετακινήσεων, καθώς θα μπορούν να ενεργοποιηθούν ηλεκτρονικά συστήματα που ειδοποιούν τους μηχανοδηγούς για το τι συμβαίνει στην πορεία τους παρέχοντάς τους την ευκαιρία να αντιδρούν έγκαιρα.

Η ολοκλήρωση και η ενεργοποίηση των έργων σηματοδότησης αποτελούν βασική προϋπόθεση για την επιτάχυνση των συρμών που κινούνται στο δίκτυο του ΟΣΕ. Και αυτό, γιατί η σηματοδότηση (όπως τα φανάρια στην οδική κυκλοφορία) και το ETCS (σύστημα ελέγχου κυκλοφορίας τρένων) διασφαλίζουν την απρόσκοπτη κυκλοφορία των τρένων στο δίκτυο, περιορίζοντας την ανθρώπινη εμπλοκή. Σημειώνεται ότι έτσι μειώνεται σημαντικά η πιθανότητα ανθρώπινου λάθους, που αποτελεί και μία από τις κυριότερες αιτίες σιδηροδρομικών ατυχημάτων παγκοσμίως.

Η κοινοπραξία που έχει αναλάβει τα έργα σηματοδότησης είναι η ΤΟΜΗ-ALSTOM και αφορά όλο τον άξονα από την Αθήνα μέχρι τη Θεσσαλονίκη και τον Προμαχώνα. Ωστόσο, δεν περιλαμβάνει το τμήμα Τιθορέα – Δομοκός, που είναι έτοιμο και ήδη λειτουργεί, καθώς αποτελεί τμήμα άλλης εργολαβίας.

Ως προς το ETCS, η ολοκλήρωσή του προβλέπεται από δύο συμβάσεις. Η πρώτη, ενεργή από το 2004, αφορά την εγκατάσταση του συστήματος στους συρμούς. Εχει παραδοθεί από την ΕΡΓΟΣΕ στη ΓΑΙΑΟΣΕ και αναμένεται η ολοκλήρωσή της. Η δεύτερη σύμβαση, που υπεγράφη το 2005, αφορά την εγκατάσταση στις γραμμές και είναι αυτή που έλαβε παράταση για τις αρχές του 2021.

Η ηλεκτροκίνηση στο σύνολο του δικτύου μείωσε τη διάρκεια της διαδρομής περίπου στις 4,5 ώρες, ωστόσο ο περαιτέρω περιορισμός του χρόνου του ταξιδιού στις 3 ώρες και 20 λεπτά θα αποτελέσει πραγματικότητα το 2021.

Η παραπάνω καθυστέρηση ευθύνεται και για τη μη έλευση των σύγχρονων, σύμφωνα με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, τρένων που αναμένεται να εξυπηρετήσουν το σύνολο του εθνικού σιδηροδρομικού δικτύου. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, Φίλιππο Τσαλίδη, τα πρώτα τρένα που θα εμπλουτίσουν τον στόλο της θα αρχίσουν να καταφθάνουν μέσα στο 2020. Ωστόσο τα νεότερα δεδομένα ενδέχεται να καθυστερήσουν ελαφρώς την έλευσή τους. Πρόκειται για τρένα που ανακατασκευάζονται και ανακαινίζονται πλήρως στην Ιταλία, προκειμένου να προσφέρουν ένα σύγχρονο εσωτερικό με κλιματισμό, νέες εργονομικές θέσεις, Wi-Fi, πρίζες, υπηρεσίες εστίασης κ.λπ.

Εντός του 2022 θα κάνουν την εμφάνισή τους τα πρώτα υπερσύγχρονα, υβριδικά τρένα (μέρος μεγάλης παραγγελίας της μητρικής FSI). Πρόκειται για τρένα τα οποία θα μπορούν να κυκλοφορούν σε όλο το εκσυγχρονισμένο δίκτυο, δηλαδή θα χρησιμοποιούν και την ηλεκτροκίνηση και το ντίζελ, όπου αυτή δεν υπάρχει. Πρόκειται για τρένα που «εφαρμόζουν» σε δίκτυα χωρών όπου παρατηρούνται τμήματα χωρίς ηλεκτροδότηση καθώς μετατρέπονται σε ντιζελοκίνητα με το πάτημα ενός κουμπιού. Επίσης, θα είναι εντελώς αθόρυβα όταν εισέρχονται σε κατοικημένες περιοχές χρησιμοποιώντας τις μπαταρίες. Είναι τρένα μεγάλης χωρητικότητας, άνω των 600 θέσεων, με εννέα βαγόνια, θα διαθέτουν όλες τις ανέσεις και θα ενσωματώνουν όλες τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις της παγκόσμιας σιδηροδρομικής βιομηχανίας.

Η επιτροπή

Κώδωνα κινδύνου κρούει το υπουργείο Υποδομών για τα σιδηροδρομικά έργα, μέρος των οποίων φαίνεται ότι καθυστερεί σημαντικά. Ετσι, προχώρησε στη σύσταση ευρείας επιτροπής με συγκεκριμένα σχέδια δράσης για την ολοκλήρωση, αλλά και τον προγραμματισμό των σιδηροδρομικών έργων. Αποτελείται από στελέχη του υπουργείου, του ΟΣΕ, της ΕΡΓΟΣΕ, της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και κοινοτικούς φορείς. Στόχος της είναι ο αποτελεσματικός σχεδιασμός αλλά και η επιτάχυνση της ωρίμανσης και υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων σιδηροδρομικών έργων της χώρας. Η σύστασή της κρίθηκε επιτακτική και λόγω της μεγάλης υστέρησης στις απορροφήσεις πόρων των διαρθρωτικών ταμείων (ΕΣΠΑ 2014-2020) και των σχετικών επιστολών από πλευράς Ε.Ε. Το σχέδιο δράσης χωρίζεται σε τρεις φάσεις – η πρώτη ολοκληρώνεται τέλη Μαΐου. Θα περιλαμβάνει τη διαμόρφωση του καταλόγου των έργων που είναι προγραμματισμένα έως το 2030, ενώ μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου 2021, θα καταρτιστεί το σχέδιο του νέου μηχανισμού παραγωγής έργων (οργανωτικός μετασχηματισμός ΟΣΕ-ΕΡΓΟΣΕ), που αποτελεί τη δεύτερη φάση. Η τρίτη φάση περιλαμβάνει την ολοκλήρωση του μετασχηματισμού έως τον Δεκέμβριο του 2021.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΣΣΙΜΗ – kathimerini.gr