Είναι 35 ετών, τρέχει κατ’ ελάχιστον 700 χιλιόμετρα τον μήνα και είναι ο πρώτος Έλληνας αθλητής που τερμάτισε στον φετινό 40ό Αυθεντικό Μαραθώνιο της Αθήνας σε χρόνο 2 ωρών 22 λεπτών και 37 δευτερολέπτων (7ος στη γενική κατάταξη).

Αν όμως τον συναντήσεις στον δρόμο, οι πιθανότητες λένε ότι δεν θα τον αναγνωρίσεις και μάλλον θα τον προσπεράσεις. Αλλά και στον παράλληλο κόσμο των κοινωνικών δικτύων έχει μόλις μια δράκα followers – περί τους 5.000. Μολονότι σε πρώτη ανάγνωση ο Παναγιώτης Καραΐσκος δεν έχει κανένα από τα χαρακτηριστικά και δεν πληροί τις -επιδερμικές- προδιαγραφές που καθιστούν κάποιον οιονεί επιδραστικό, είναι στην πραγματικότητα η επιτομή του επιδραστικού ανθρώπου.

Για έναν πολύ απλό, χειροπιαστό και αυταπόδεικτο πια λόγο: επειδή κατάφερε όχι μόνο να επιβληθεί και να νικήσει τον κάποτε εξαρτημένο από τις ναρκωτικές ουσίες εαυτό του, αλλά να τον επανεφεύρει. Τόσο εντυπωσιακά και αποτελεσματικά ώστε μέσα σε μία δεκαετία από την ημέρα που ξεκίνησε για πρώτη φορά να τρέχει να συγκαταλέγεται πλέον στην ελίτ των Ελλήνων δρομέων μεσαίων και μεγάλων αποστάσεων και να έχει στο παλμαρέ του την πρόσφατη επίδοσή του στην επετειακή διοργάνωση του Μαραθωνίου της Αθήνας (και την αίγλη που εύλογα την ακολουθεί).

Βέβαια, για τον Καραΐσκο, έναν αθλητή δηλαδή που έχει κατακτήσει την πρώτη θέση σε 5 ημιμαραθωνίους της Αθήνας, έχει ατομικό ρεκόρ Μαραθωνίου στις 2 ώρες 17 λεπτά και 58 δευτερόλεπτα (από το 2021 στη διοργάνωση της Σιένα, απ’ όπου έχει κρατήσει μάλιστα τα παπούτσια του ως ενθύμιο) και προπονείται καταπίνοντας εκατοντάδες χιλιόμετρα κάθε μήνα, τα οποία αθροίζονται σε περίπου 9.000 τον χρόνο, ήταν μια ακόμα ημέρα στο γραφείο. Ναι, οι συνθήκες ήταν δύσκολες την προηγούμενη Κυριακή, με την ηλιοφάνεια και την υγρασία να δυσκολεύουν ακόμα και τους πιο καλά προετοιμασμένους δρομείς.

Ναι, η κούρσα των 42.195 μέτρων είναι αρκετά μεγάλη και πάντα πρόσφορη σε απρόοπτα. Ναι, η αναμέτρηση του δρομέα πρωτίστως με τον εαυτό αλλά και με τους συναθλητές του είναι πάντα σκληρή, όμως για τον 35χρονο πρωταθλητή υπάρχει πάντα εκείνη η συγκινητική σκέψη του τερματισμού στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο.

Οι πρώτοι… λυγμοί

Εκείνο το πρωτόλειο, άφατο και πρωτόγνωρο αίσθημα που βίωσε στον πρώτο του τερματισμό το 2013, όταν κατέβηκε στη διαδρομή του μαραθωνίου απροπόνητος και ανέτοιμος, ανταποκρινόμενος χωρίς πολλή σκέψη στην πρόσκληση ενός φίλου του να τρέξουν παρέα. Ο Καραΐσκος, που στην παρθενική δρομική πρόκληση της ζωής του τερμάτισε την αυθεντική διαδρομή σε λιγότερο από 4 ώρες, θυμάται ακόμα τα δάκρυα και τους λυγμούς που τον κατέλαβαν εξαπίνης με το που πέρασε την είσοδο του Παναθηναϊκού Σταδίου. Ειδικά βέβαια φέτος, εκτός από το μοναδικό συναίσθημα του τερματισμού, που όσες φορές κι αν το ζήσεις δεν μπορείς να το χορτάσεις ή να το βαρεθείς, ο Ελληνας πρωταθλητής είχε στον νου και την επιβράβευση που είχε προετοιμάσει για τον εαυτό του μετά το τέλος της διαδρομής: ένα ταξίδι «αποκατάστασης» στην Κωνσταντινούπολη, το οποίο ξεκίνησε την επομένη του τερματισμού.

Αν και αναμφίβολα ο Καραΐσκος είναι ένας σταρ των δρομικών αθλημάτων, η συμπεριφορά, η στάση του, ακόμα και η εκφορά του λόγου του εκπέμπουν απροσποίητη πραότητα. Κι αυτό είναι αν μη τι άλλο αξιοθαύμαστο, αν όχι αξιοπερίεργο, για έναν άνθρωπο που αναθεώρησε και έφερε τούμπα τη ζωή του χάρη στο τρέξιμο. «Κάθε χρόνο, σε κάθε Μαραθώνιο, περνά από το μυαλό η πορεία μου και πώς η δύναμη και η θέληση μπορούν να σε κάνουν να καταφέρεις τα πάντα, ότι όσο χαμηλά κι αν πέσεις, πρέπει να βρεις βαθιά μέσα σου τη δύναμη και να σηκωθείς», έγραφε λίγα 24ωρα πριν από τον φετινό Μαραθώνιο της Αθήνας, τον οποίο έτρεξε για 9η φορά. Θα φανταζόταν κανείς πως ο πολυνίκης πρωταθλητής ήταν ένα παιδί που από μικρό είχε δείξει την κλίση και το ταλέντο του στο τρέξιμο.

Δεν ήταν έτσι. Ο Καραΐσκος λάτρευε το ποδόσφαιρο, είχε για είδωλα τους Βραζιλιάνους ποδοσφαιριστές της μεγάλης του Ρονάλντο (του παλιού, του ορθόδοξου) σχολής και αν κάπως φανταζόταν τον εαυτό του στο μέλλον, ήταν ως σταρ των γηπέδων. Ο γεννημένος και μεγαλωμένος στην Πετρούπουλη αθλητής πέρασε τα παιδικά και τα πρώτα εφηβικά χρόνια του παίζοντας μπάλα, ασκούμενος στο τζούντο και περνώντας συχνά το κατώφλι του κατηχητικού σχολείου της ενορίας του. Μαθητής ήταν μάλλον μέτριος. Αλλά αυτό δεν ήταν πρόβλημα. Είπαμε, τότε το όνειρό του ήταν μια καριέρα ποδοσφαιριστή.

Στα 16 του χρόνια έζησε την πρώτη μεγάλη ανατροπή στη ζωή του. Μια ήττα σε έναν αγώνα τζούντο έγινε η αφορμή (ή μάλλον η πρόφαση, όπως λέει σήμερα) να σταματήσει τον πρωταθλητισμό, ενώ σε παράλληλο χρόνο η σχέση του με μια συνομήλική του άρχισε να τον οδηγεί βήμα-βήμα σε άγνωστες ως τότε για εκείνον ατραπούς. Επηρεασμένος από την τότε σύντροφό του, ο Καραΐσκος μυήθηκε στον κόσμο των ναρκωτικών. Αρχικά στην κάνναβη και το χασίς. Αργότερα στα χάπια και την κοκαΐνη. Η πορεία του έμοιαζε μη αναστρέψιμη. Και θα γινόταν ακόμα πιο σκοτεινή.

Το 2006, σε ηλικία 18 ετών, βρέθηκε αντιμέτωπος με τη Δικαιοσύνη με την κατηγορία της διακίνησης ναρκωτικών. Το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε με φίλους του στην Πετρούπουλη έπεσε σε μπλόκο της Αστυνομίας και παρότι εκείνος ξεφορτώθηκε την ποσότητα χασίς που είχαν μαζί τους πετώντας την έξω από το προαύλιο ενός σχολείου και γλίτωσε τη σύλληψη βάζοντάς το στα πόδια, την επόμενη μέρα Αστυνομία και εισαγγελέας βρίσκονταν στο κατώφλι του πατρικού σπιτιού του. Σε συνεντεύξεις του λέει πως δεν θα ξεχάσει ποτέ εκείνη την ημέρα, όπως και τη μορφή της εισαγγελέως, η οποία προσπαθούσε να καθησυχάσει την τρομαγμένη και ταραγμένη μητέρα του. Εναν χρόνο μετά ο Καραΐσκος δικάστηκε και με παρότρυνση του συνηγόρου του αποφάσισε να καταταγεί στον Στρατό για να υπηρετήσει τη θητεία του και εμμέσως να δείξει τη μεταμέλεια και τη διάθεσή του για σωφρονισμό.

Ηταν το χειρότερο, αλλά στο βάθος του χρόνου και το καλύτερο που μπορούσε να κάνει. Ο ίδιος έχει περιγράψει τον εαυτό του τότε λίγο πολύ απεγνωσμένο και μόνο. Η διέξοδός του ήταν και πάλι τα ναρκωτικά. Πιο σκληρά αυτή τη φορά. Στο στρατόπεδο του Εβρου όπου υπηρέτησε δοκίμασε για πρώτη φορά τη χρήση ενδοφλέβιων ουσιών. Δεν άργησε να εθιστεί στην ηρωίνη. Ηταν -λέει- ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσει τη ζωή, μέσα από την ψευδαίσθηση των ουσιών. «Ενιωθα ότι ζούσα σε παραμύθι. Μπορεί να ήμουν μέσα σε ένα λεωφορείο και να βάραγα ντάγκλες, να με έδειχνε ο κόσμος και να σχολίαζε “κοίτα το πρεζάκι”, αλλά ένιωθα ότι φαίνομαι καλά. Ολα ήταν ένα ψέμα», αφηγούνταν στις αρχές της φετινής χρονιάς σε συνέντευξή του στο Vice.

Τα κόβει μαχαίρι

Πότε κατάλαβε ότι ήταν τω όντι εξαρτημένος; Οταν έπειτα από δύο χρόνια συνειδητοποίησε ότι όλη του η ζωή περιστρεφόταν γύρω από τη χρήση ουσιών. Ηταν τότε που βρήκε την άγνωστη ακόμα και στον ίδιο εσωτερική δύναμη να αναστρέψει την προδιαγεγραμμένη διαδρομή του. Επέλεξε μάλιστα να περάσει το πρώτο στάδιο της απεξάρτησης όχι σε κάποιο κέντρο και χρησιμοποιώντας υποκατάστατα ουσιών, αλλά μόνος του, κόβοντας τα ναρκωτικά μαχαίρι. Ο πρώτος μήνας ήταν, όπως τον έχει περιγράψει, εφιαλτικός. Με επίπονα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα. Σαν όλα να του έλεγαν πως ήταν λάθος η επιλογή να απεξαρτηθεί.

Ομως τίποτα δεν ήταν και δεν αποδείχτηκε πιο δυνατό από την πίστη ότι μπορούσε να τα καταφέρει. Να γίνει ένας καλύτερος, υγιής, ισορροπημένος άλλος. Εντάχθηκε και παρακολούθησε το πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ «Στροφή». Εμαθε πώς πιάνουν το νήμα της ζωής από την αρχή και, κυρίως, γνώρισε τι σημαίνει να ακούς αλλά και να ακούγεσαι. Για ένα εξάμηνο έμεινε έγκλειστος στο κέντρο. Είχε ανάγκη από νέες εικόνες και ερεθίσματα, αυτά που θα γίνονταν τα κομμάτια μιας δεύτερης ευκαιρίας στη ζωή. Αυτής που διεκδίκησε και κερδίζει μέρα με τη μέρα, χιλιόμετρο με το χιλιόμετρο που διανύει. Στο τρέξιμο αλλά και στη ζωή. Στο κέντρο απεξάρτησης ο Καραΐσκος δεν γνώρισε μόνο καλύτερα τον εαυτό του. Συνάντησε και ανθρώπους καθοριστικούς για την εξέλιξή του.

Ενας από αυτούς τους νέους φίλους του ήταν εκείνος που του πρότεινε να τρέξουν παρέα τον πρώτο του Μαραθώνιο. Ο ίδιος πίστευε πως θα ήταν μια χοντρικά απλή υπόθεση. Είχε άλλωστε ήδη επιστρέψει στον αθλητισμό και ποδηλατούσε χιλιόμετρα καθημερινά, αφού το ποδήλατο είχε γίνει το βασικό μέσο μετακίνησής του. Η πρώτη του επαφή με τον Μαραθώνιο ήταν τελικά επίπονη και σκληρή. Αν σκέφτηκε να τα παρατήσει; Ούτε στιγμή. Ακόμα και τις στιγμές που ένιωθε ότι το σώμα του τον πρόδιδε, εκείνος κατάφερε να βρει απόθεμα ενέργειας και, κυρίως, μυαλού. Για τον έμπειρο πια δρομέα σήμερα το μυαλό είναι ίσως το όργανο που συμμετέχει στη διαδικασία των μεγάλων αποστάσεων πιο καθοριστικά και κρίσιμα ακόμα κι απ’ τα πόδια. Τρεις μήνες μετά τον πρώτο του τερματισμό, τον Φεβρουάριο του 2014, έβγαλε το πρώτο του δελτίο στον Πανελλήνιο. Ακουγε τους άλλους να λένε για το ταλέντο του στο τρέξιμο, όμως ο ίδιος δυσκολευόταν να το πιστέψει.

Δέκα χρόνια μετά δεν έχει δικαίωμα να αμφιβάλλει. Κι αν ποτέ του συμβαίνει, με λίγα χιλιόμετρα τρεξίματος όλα ξεδιαλύνουν και ξεκαθαρίζουν στο μυαλό του. Εξάλλου όλες τις μεγάλες αποφάσεις της ζωής του λέει πως τις έχει πάρει τρέχοντας. Πολλές φορές μάλιστα κατοπτεύοντας το Λεκανοπέδιο αλλά και τον Σαρωνικό από την αγαπημένη του δρομική διαδρομή στο Ποικίλον Ορος, πάνω από τη γειτονιά του, την Πετρούπολη, και ακούγοντας στα ακουστικά του κάποιο τραγούδι από τα αγαπημένα του hip hop και low bap συγκροτήματα – όχι, δεν συμπαθεί την ντόπια τραπ σκηνή και το ρηχό περιεχόμενό της. Είναι εκείνες οι στιγμές που αν τον βρεις και τον ρωτήσεις για τις ακλόνητες βεβαιότητες της ζωής του, θα απαντήσει δύο πράγματα. Οτι δεν μπορεί πια να φανταστεί τον εαυτό του να μην τρέχει, αλλά και πως το τρέξιμο του έδειξε τη διαδρομή για να γίνει ένας καλύτερος άνθρωπος.

Κώστας Μπουρούσης – protothema.gr