Όταν τον Ιούνιο του 1986 ο δωδεκάχρονος Ηλίας Μάστορας κάθισε μπροστά σε μια σκακιέρα, για να παίξει για πρώτη φορά σκάκι με τον Στράτο Χατζηαποστολίδη, έναν 20χρονο με οπτική αναπηρία, σίγουρα δεν μπορούσε να φανταστεί τον τρόπο με τον οποίο εκείνη η παρτίδα -που συνεχίστηκε αφότου οι άλλοι σκακιστές του ανοιχτού τουρνουά αποχώρησαν λόγω βροχής- θα άλλαζε τη ζωή του.

Μάλλον δεν φανταζόταν ότι στο πρόσωπο του Στράτου θα κέρδιζε έναν φίλο ζωής. Ούτε ότι στα επόμενα χρόνια -και παρότι δεν είχε ποτέ μέχρι τότε ασχοληθεί με το θέμα της οπτικής αναπηρίας- ο Στράτος θα του άνοιγε ένα «παράθυρο» στον κόσμο του ποδοσφαίρου τυφλών. Ένα συναρπαστικό άθλημα, με το οποίο θα ασχολιόταν αρχικά ως βλέπων τερματοφύλακας, στη συνέχεια ως διεθνής διαιτητής και εδώ και περίπου 20 ημέρες ως πρόεδρος του Τμήματος Ποδοσφαίρου Τυφλών της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αθλημάτων Τυφλών (IBSA), με έδρα τη Βόννη της Γερμανίας.

Ο Ηλίας, που έλαβε από την πρώτη ψηφοφορία περίπου το 80% των ψήφων (υποψήφιοι πρόεδροι του Τμήματος Ποδοσφαίρου της IBSA ήταν επίσης ένας Αργεντίνος, ένας Βρετανός και ένας Γερμανός), έχει ως στόχο να αξιοποιήσει την τετραετή θητεία του στην Oμοσπονδία, για την επίτευξη τριών στόχων: της επέκτασης του προγράμματος «Μια μπάλα για όλους», ώστε οι ειδικές, ελαφριές μπάλες που κουδουνίζουν να φτάσουν σε ακόμα περισσότερους τυφλούς ή μερικώς βλέποντες ποδοσφαιριστές ανά τον κόσμο (ήδη έχουν χαριστεί 7000 σε 207 χώρες, κατά τη διάρκεια 3,5 ετών), της εισόδου περισσότερων γυναικών στο άθλημα (όπως γνωστοποιεί το πρώτο μέλος διοικητικού συμβουλίου που θα επιλέξει είναι γυναίκα, κάτι που θα συμβεί για πρώτη φορά επί 25 χρόνια), αλλά και της ευρύτερης διάδοσης του αθλήματος στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου.

«Ωραία ομάδα είναι αυτή που επικοινωνεί χωρίς να χρειάζεται καν τα μέλη της να βλέπουν το ένα το άλλο»

Ο Ηλίας Μάστορας χαρακτηρίζει το ποδόσφαιρο τυφλών ως κάτι μαγικό: «όταν ένα άτομο τυφλό ή μερικώς βλέπον μπει στον αγωνιστικό χώρο, αφήνει το μπαστούνι του από έξω και τρέχει αυτόνομα, με στόχο να σκοράρει σε έναν βλέποντα τερματοφύλακα. Η μπάλα με την οποία παίζει δεν είναι εκείνη που χρησιμοποιούν ο Ρονάλντο ή ο Μέσι, αλλά μια που κουδουνίζει, ώστε να την ακούν οι ποδοσφαιριστές και να αντιλαμβάνονται πού βρίσκεται κάθε φορά. Λένε ότι, γενικότερα, ωραία ομάδα είναι αυτή που επικοινωνεί χωρίς να χρειάζεται καν τα μέλη της να βλέπουν το ένα το άλλο για να συνεννοηθούν. Μέσα από την προπόνηση και τα συστήματα που εφαρμόζουν, οι παίκτες του ποδοσφαίρου τυφλών πετυχαίνουν ακριβώς αυτό», εξηγεί ο Ηλίας Μάστορας και υπενθυμίζει ότι το γήπεδο του συγκεκριμένου αθλήματος είναι μικρότερο από το κανονικό, εμβαδού 40×20 μέτρων, και περικλείεται από ένα προστατευτικό περίβλημα, ύψους περίπου ενός μέτρου.

Υπάρχουν τρία άτομα που βοηθούν στο παιχνίδι: ο βλέπων βοηθός πίσω από την εστία των αντιπάλων, που ενορχηστρώνει την επίθεση, ο επίσης βλέπων τερματοφύλακας, που κατευθύνει την άμυνα κι ο προπονητής.

Χαρίζεται, δεν πωλείται

«Σε κάθε αγώνα παίζουμε όλοι μαζί, βλέποντες και τυφλοί. Το άθλημα αυτό είναι συναρπαστικό, μπορούν κάλλιστα να το απολαύσουν και οι βλέποντες και δεν είναι τυχαίο ότι στους Παραολυμπιακούς τα εισιτήρια είναι “sold out”. Στην Ελλάδα βέβαια, δεν έχουμε δυστυχώς θεατές, αλλά αυτό είναι ένα πεδίο, στο οποίο μπορούμε σίγουρα να αναπτυχθούμε», λέει.

Στη χώρα μας, γνωστοποιεί, υπάρχουν σήμερα δύο ομάδες ποδοσφαίρου τυφλών, μία στη Θεσσαλονίκη και μία στην Αθήνα, με περίπου 20 παίκτες, ενώ ολοένα περισσότερα παιδιά με οπτική αναπηρία επιθυμούν να ασχοληθούν με το άθλημα. Άλλωστε ένα τυφλό παιδί έγινε η αφορμή και για την προαναφερθείσα πρωτοβουλία «Μια μπάλα για όλους», που έχει ήδη φτάσει σε σχεδόν όλες (πλην 10) χώρες-μέλη των Ηνωμένων Εθνών.

Πρόκειται για τον Λέανδρο, ο οποίος έχασε την όρασή του μετά τη γέννησή του και για τον οποίο δημιουργήθηκε η πρώτη ειδική ελαφριά μπάλα, όταν ο Ηλίας συνειδητοποίησε ότι οι κανονικές μπάλες, αλλά και οι μπάλες ενηλίκων του ποδοσφαίρου τυφλών, ήταν πολύ βαριές, για να τις χειριστεί ένα παιδί. Έτσι, εν έτει 2017, δημιουργήθηκε η πρώτη πιο μικρή και πιο ελαφριά μπάλα (250 γραμμαρίων, έναντι 550 για τους ενήλικες), η οποία παντενταρίστηκε και η οποία μόνο χαρίζεται -δεν πωλείται.

Μάλιστα, τον Ιανουάριο αναμένεται να ολοκληρωθεί στην Κένυα η παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ για το πρόγραμμα «Μια μπάλα για όλους», το οποίο γυρίζεται σε Ελλάδα, Ουγγαρία, Κύπρο. «Το ντοκιμαντέρ θα ολοκληρωθεί στην Κένυα με τη διανομή 750 μπαλών στο δημοτικό και το λύκειο ενός Σχολείου Τυφλών με 700 μαθητές στην περιοχή Τίκα, σε απόσταση μιας ώρας από το Ναϊρόμπι. Είναι υπέροχο να βλέπεις όλα τα παιδιά μαζί να παίζουν μπάλα, υπέροχο να βλέπεις τα χαμόγελά τους» σημειώνει ο Ηλίας Μάστορας, ο οποίος το 2004 και το 2008 συμμετείχε στους τελικούς του αθλήματος στους Παραολυμπιακούς Αγώνες και μετέβη στο Ρίο με την ιδιότητα του υπεύθυνου διαιτησίας ποδοσφαίρου τυφλών παγκοσμίως. Η διαιτησία τον κέρδισε όταν τον …έχασε το ποδόσφαιρο, αφού οι επιδόσεις του ως τερματοφύλακα ήταν μάλλον …απογοητευτικές, αφού «έφαγε» 99 γκολ σε πέντε αγώνες!

Στην Ελλάδα, λέει, το ενδιαφέρον για το ποδόσφαιρο τυφλών κορυφώθηκε το 2004 με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, οπότε και η εθνική της Ελλάδας κατέλαβε την τέταρτη θέση. Το ποδόσφαιρο τυφλών, αν και αναπτύσσεται, δεν είναι ακόμα διαδεδομένο στη χώρα μας, σε αντίθεση με άλλες περιοχές του πλανήτη, όπως η Βραζιλία, στην οποία υπάρχουν τόσες ομάδες, ώστε τα πρωταθλήματα χωρίζονται σε πρώτης και δεύτερης κατηγορίας. Το ποδόσφαιρο τυφλών είναι το μόνο είδος ποδοσφαίρου για άτομα με αναπηρία, που περιλαμβάνεται στους παραολυμπιακούς αγώνες.

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Μία μπάλα για όλους» πραγματοποιούνται παραστάσεις εμπνευσμένες από την παγκόσμια καμπάνια στο Θέατρο Αυλαία. Οι τελευταίες παραστάσεις για φέτος θα πραγματοποιηθούν στις 5 Δεκεμβρίου, στις 13.30 για το κοινό, και για τα σχολεία στις 2 Δεκεμβρίου (09.30 και 11.00), στις 3 (09.45) και στις 9 του μηνός (09.30 και 11.00).