«Σε περιπτώσεις ατόμων που πάσχουν από κάποια σοβαρή νόσο ή ηλικιωμένων, για τους δικούς τους ανθρώπους υπάρχει πάντα, έστω κι αν αυτό δεν γίνεται συνειδητά, ένα στάδιο προπένθους. Ο ψυχισμός τους έχει, δηλαδή, τον χρόνο να συμφιλιωθεί κάπως με την ιδέα της καταστροφής, του θανάτου. Κι αν ο θάνατος επέρχεται με τρόπο ειρηνικό –όπως στη διάρκεια του ύπνου– υπάρχει, έως ένα βαθμό, και ανακούφιση, αν και η διαχείριση της απώλειας δεν είναι ποτέ εύκολη υπόθεση. Εδώ όμως, σε ένα τέτοιο δυστύχημα, με τόσα νέα παιδιά νεκρά…».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Τραγωδία στα Τέμπη: «Να μην αφήσουμε κανέναν μόνο του»

Στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής, η φωνή του ψυχιάτρου και ψυχαναλυτή Σάββα Σαββόπουλου σπάει. «Βίαια και αναπάντεχα συμβάντα, όπως αυτό των Τεμπών, είναι σαν αστραπή: σε χτυπάει και σε διαλύει. Βρίσκεσαι αντιμέτωπος με την πιο φρικτή ωμότητα, με το αδιανόητο».

Καταστάσεις όπως το πρόσφατο σιδηροδρομικό δυστύχημα προκαλούν στους συγγενείς –γονείς, συντρόφους, αδέλφια, παιδιά– βαθιά ψυχολογικά και συναισθηματικά τραύματα που πιθανότατα θα τα κουβαλούν για το υπόλοιπο του βίου τους, όπως επισημαίνει ο κ. Σαββόπουλος, ανήμποροι να ξαναφτιάξουν το ματαιωμένο «σχέδιο ζωής» τους, αφού «δεν μπορεί να μεταβολιστεί τόσος πόνος». Γι’ αυτό και, όπως καταγράφεται στη διεθνή βιβλιογραφία, συχνές είναι οι περιπτώσεις εμφάνισης νόσων (αυτοάνοσων, καρδιακών, καρκίνου), αλκοολισμού, κατάθλιψης.

Ενοχή και οργή

«Υπάρχουν ακόμη δύο παράμετροι: της ενοχής –”μήπως υπήρχε κάτι που θα μπορούσα να κάνω για να σώσω το παιδί μου και δεν το έκανα;”– και της οργής, με την πεποίθηση ότι το κακό θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, αλλά κάποιοι –ο μηχανοδηγός, ο σταθμάρχης, ο υπουργός– δεν έπραξαν τα δέοντα. Σε τόσο τραγικά και πολύνεκρα δυστυχήματα, αρκετές φορές η ατομική οργή γίνεται συλλογική. Πολλοί συμπολίτες μας θα ταυτιστούν με τα θύματα και τους συγγενείς τους. Στη μαύρη σακούλα θα “δουν” τον εαυτό τους ή έναν δικό τους άνθρωπο…».

Τι πρέπει να γίνει, λοιπόν; Πώς μπορούν να στηριχθούν οι οικογένειες των θυμάτων; «Με παρακολούθηση από ειδικούς –μακάρι στη χώρα μας να υπήρχαν πρωτόκολλα για τέτοιες καταστροφές– και με στήριξη από το περιβάλλον τους», καταλήγει ο κ. Σαββόπουλος. «Και να μην ξεχνάμε τον ρόλο των ΜΜΕ. Ας μη συμβάλλουν στη στιγματοποίηση αυτών των ανθρώπων, κάνοντας ακόμη πιο δύσκολη την προσπάθειά τους να διαχειριστούν το πένθος. Γιατί, ξέρετε, κάποιοι από το βράδυ της περασμένης Τετάρτης 1/3 έχουν αποκτήσει, με τον πιο τραγικό τρόπο, μια νέα ταυτότητα, αυτήν της απώλειας. Είναι η μητέρα, ο πατέρας, ο αδελφός του παιδιού που σκοτώθηκε στα Τέμπη…».

Τασούλα Επτακοίλη-kathimerini.gr